Skin in the Game: Πώς να Βοηθήσεις το Κοινό Καλό [Νοητικά Μοντέλα]

Παρασκευή απόγευμα, έχεις σχολάσει από την δουλειά και ένας συνάδελφος σε καλεί να δοκιμάσετε το νέο μπουφέ all-you-can-eat που άνοιξε λίγο παραπέρα.

Το πρόβλημα;

Το εστιατόρια πουλάει σούσι (καθότι γιαπωνέζικο) και εσύ, πριν μερικές ημέρες, ήσουν μάρτυρας του τι σημαίνει οξεία τροφική δηλητηρίαση από θαλασσινά με μάρτυρα τον θείο σου.

Άσε που ο ουρανίσκος σου τείνει να πειραματίζεται με γεύσεις οι οποίες ξεκινάνε από το σουβλατζίδικο “Γυροβολιά” και φτάνουν μέχρι την ψησταριά “Η ωραία προβατίνα”.

Με βαριά καρδιά λες το “Ναι“: Μπαίνεις στο μαγαζί, ρίχνεις μία ματιά στον μπουφέ αλλά διστάζεις να κάνεις την οποιαδήποτε κίνηση.

Δεν μπορείς να τους εμπιστευτείς.

Πόσο φρέσκα είναι; Πώς τα ετοίμασαν; Ήταν προσεκτικοί; Έβαλαν γάντια; Αυτός ο σερβιτόρος γιατί σκαλίζει τη μύτη του;

Ας υποθέσουμε τώρα ότι ο σεφ του εστιατορίου έρχεται στο τραπέζι σου και δοκιμάζει προσωπικά, ένα ένα, όλα τα μεζεδάκια που έχεις σερβιριστεί.

Μάλιστα, καθώς τρώει, σου αποκαλύπτει πως η πολιτική του μαγαζιού επιτάσσει να μην βγαίνει οποιοδήποτε πιάτο εάν δεν δοκιμαστεί πρώτα από τους μάγειρες.

Ξαφνικά, νιώθεις λίγο πιο ήρεμος, έτσι;

Εξάλλου, είδες τον σεφ να τρώει το σούσι με τα ίδια σου τα μάτια. Εάν δεν ήταν σίγουρος για την ποιότητα του φαγητού που παράγει, θα απέφευγε να το φάει.

Με το να δοκιμάσει, εκθέτει τον εαυτό του στον κίνδυνο της δηλητηρίασης οπότε δείχνει έμπρακτα την σιγουριά του για την υψηλή ποιότητα του φαγητού που σερβίρει.

Μόλις έγινες μάρτυρας, λοιπόν, του νοητικού μοντέλου για το οποίο θα μιλήσουμε σήμερα.

Και όχι, δεν έχει να κάνει με σούσι, σεφ ή μαγειρική αλλά με την ανάληψη ευθυνών, το ρίσκο αλλά και τις συνέπειες.

Κάνε το κλασικό καφεδάκι, συνέχισε την ανάγνωση και μάθε με ποιο τρόπο μπορούμε να κάνουμε καλύτερη την πολιτική, την οικονομία, το επιχειρείν, την εκπαίδευση και άλλους τόσους κλάδους που υπολειτουργούν στην σημερινή μας κοινωνίας.

Σήμερα το μενού έχει Skin in the Game…

---

✋ Skin in the Game / Προσωπικό Διακύβευμα – με απλά λόγια
Με τον όρο skin in the game αναφερόμαστε στο τι διακυβεύει μία πλευρά όταν λαμβάνει μία απόφαση. Εάν ένα άτομο ή ένας οργανισμός έχει κάτι να χάσει όταν το αποτέλεσμα της απόφασης πάει στραβά, έχει μεγαλύτερο κίνητρο να εξασφαλίσουν την επιτυχία του.
Κοινώς, όσα πιο πολλά διακυβεύει κάποιος, τόσο περισσότερο τον ενδιαφέρει να πάρει την σωστή απόφαση. Έτσι εξηγείται το πώς αυτοί που έχουν να χάσουν τα περισσότερα είναι, συνήθως, αυτοί που κερδίζουν στο τέλος.

Η έννοια Skin in the Game συναντάται ευραίως στον τομέα των επιχειρήσεων, των χρηματοοικονομικών και της πολιτικής ενώ αποτελεί και αυτή ένα Νοητικό Μοντέλο (Mental Model).

🧠 Νοητικά Μοντέλα Σκέψης:
Τα νοητικά μοντέλα μας επιτρέπουν να κατανοούμε καλύτερα τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε καθώς σκοπός τους είναι να απλοποιήσουν την πολυπλοκότητα του.
Τα μοντέλα αυτά προκύπτουν από διάφορους κλάδους (όπως τα Οικονομικά, η Βιολογία, τα Μαθηματικά) και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως οδηγοί οι οποίοι θα μας βοηθήσουν να λαμβάνουμε καλύτερες αποφάσεις.
📚 Διάβασε περισσότερα για τα Νοητικά Μοντέλα/Mental Models ➤

Ενημερώσου για κάθε νέο mental model κάνοντας εγγραφή στο δωρεάν Newsletter:

---

Το πρόβλημα της αντιπροσώπευσης – Principal/Agent Problem

Πριν περάσουμε στο skin in the game, θα ήθελα να παρουσιάσω μία σχέση η οποία αποτελεί έναν από τους πιο συνηθισμένους κώδικές με τους οποίους αλληλεπιδρούμε από τον αιώνα τον άπαντα: αυτή της αντιπροσώπευσης.

Εδώ συμμετέχουν δύο πλευρές:

Η πρώτη πλευρά (ως εντολέας/principal) προσλαμβάνει μία δεύτερη πλευρά (ως αντιπρόσωπο/agent) για να εκτελέσει μία εργασία ή να λαμβάνει αποφάσεις αντί για αυτήν, για αυτήν.

Και ενώ η λογική που κρύβεται πίσω από το γιατί να δημιουργούνται αυτές οι σχέσεις είναι εύκολα κατανοητή, η φύση των κινήτρων, των συμφερόντων και των δυναμικών μεταξύ των δύο πλευρών τείνει να την μετατρέπει σε προβληματική.

Γιατί; Διότι δημιουργεί το λεγόμενο πρόβλημα της αντιπροσώπευσης.

Ουσιαστικά, μας καλεί να βρούμε τρόπους με τους οποίους ο εντολέας (αυτό που παραχωρεί την εξουσία) θα διασφαλίζει ότι ο αντιπρόσωπος (αυτό που θα δρα αντί αυτόν) εκτελεί αυτό που του ανατέθηκε με τον βέλτιστο τρόπο.

Και το πιο σημαντικό από όλα, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα του εντολέα και όχι τα δικά του.

Θέλεις παραδείγματα;

Να φάνε και οι κότες… (αν και θέλω να πιστεύω ότι μαντεύεις ήδη το πρώτο)

Πολιτική & πρόβλημα της αντιπροσώπευσης

Θεωρώ πως δεν θα βρεις πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα προβλήματος της αντιπροσώπευσης από αυτό της πολιτικής.

Το πολιτικό σύστημα λειτουργεί ως εξής: Οι ψηφοφόροι (εμείς) λειτουργούμε ως εντολείς και εκλέγουμε πολιτικούς ώστε να δρουν ως αντιπρόσωποι μας κάνοντας χρήση της ψήφου μας.

Χωρίς πολύ σκέψη, γρήγορα προκύπτει ένα εμφανές πρόβλημα:

Με ποιο τρόπο οι πολιτικοί, στους οποίους έχουμε παραχωρήσει την εξουσία να αποφασίζουν για εμάς, θα πράττουν με γνώμονα το δικό μας συμφέρον και όχι υπέρ του δικού τους (ή φίλων, συγγενών);

Τράπεζες & πρόβλημα της αντιπροσώπευσης

Οι καταθέτες (ως εντολείς) τοποθετούμε τα χρήματα μας στις τράπεζες (αντιπρόσωποι) και τις εμπιστευόμαστε για την βέλτιστη διαχείριση τους.

Πολλές φορές όμως, τα συμφέροντα τους δεν ευθυγραμμίζονται με τα δικά μας. Στο βωμό του επιπλέον κέρδους, προχωρούν σε ενέργειες υψηλού κινδύνου για δικό τους όφελος βασιζόμενοι στα δικά μας κεφάλαια.

Κοινώς, αναλαμβάνουν ρίσκο από το οποίο θα είναι οι μοναδικοί που θα καρπωθούν το όφελος ενώ, αν δεν τους κάτσει, μεταφέρουν την ζημία σε εμάς.

Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα κουρέματος καταθέσεων ή bail out τραπεζών σε χώρες από όλο τον πλανήτη.

Είσαι crypto bro; Τότε είμαι σίγουρος πως πήρες μία γεύση του προβλήματος της αντιπροσώπευσης μέσα στο 2022, από πρώτο χέρι. Εάν, ως εντολέας, έδωσες την κυριότητα των νομισμάτων σου σε κάποιον αντιπρόσωπο ο οποίος τα εκμεταλλεύτηκε για δικό του όφελος τότε είναι πολύ πιθανό να μην τα ξαναείδες ποτέ.
Τα παραδείγματα, όχι λίγα: Celsius Network, BlockFi, Terra Luna κ.ο.κ.

Επενδυτικές συμβουλές & πρόβλημα της αντιπροσώπευσης

Οι επενδυτές (εντολείς) εμπιστεύονται τα χρήματα τους σε σύμβουλους επενδύσεων (αντιπρόσωποι) ώστε να λάβουν αποφάσεις αυξάνοντας τις αποδόσεις των κεφαλαίων τους.

Από την άλλη, είναι αρκετά συνηθισμένο οι διαχειριστές να μην λαμβάνουν τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις για τους εντολείς τους.

Γιατί; Διότι τα συμφέροντα των δύο πλευρών δεν ευθυγραμμίζονται πάντα.

Επενδυτές → αύξηση απόδοσης επενδύσεων
Σύμβουλοι επενδύσεων → μεγιστοποίηση προμηθειών ή επένδυση σε συγκεκριμένα assets από τα οποια έχουν προσωπικό όφελος

Εάν θέλεις να μάθεις περισσότερα γιατί οι περισσότερες επενδυτικές συμβουλές στο internet είναι του κώλου, διάβασε το άρθρο που έχω γράψει ή δες το αντίστοιχο video:

Άρα, υπάρχει κάποιος τρόπος να ευθυγραμμίσουμε τα συμφέροντα των δύο πλευρών ώστε η σχέση αντιπροσώπευσης να συνεχίσει να λειτουργεί αποδοτικά;

---

Και κάπου εδώ, σκάει για άλλη μία φορά ο Nassim Taleb προσπαθώντας να δώσει μία λύση στο παραπάνω αιώνιο πρόβλημα.

Αν και το “Skin in the game” είναι μία έννοια η οποία χρησιμοποιήθηκε αρκετά από τον Warren Buffett, έγινε γνωστή από το ομώνυμο βιβλίο του Nassim.

Ποιος είναι αυτός;

Έχοντας ήδη αναφερθεί σε αυτόν στο προηγούμενο mental model της άντιευθραυστότητας, ο Nassim έχει γράψει μία σειρά βιβλίων τα οποία συντελούν το “the Incerto” με το “Skin in the Game” να είναι το τελευταίο.

Στατιστικολόγος και πάλαι ποτέ options trader ο οποίος πλέον αρέσκεται να μιλάει για θέματα τυχεότητας, αβεβαιότητας, ρίσκου και να την μπαίνει με κάθε δυνατή ευκαιρία σε απανταχού ακαδημαϊκούς.

Τι είναι το Skin in the Game;

Η φράση Skin in the Game αναφέρεται στους προσωπικούς πόρους που έχει επενδύσει/δεσμεύσει/ρισκάρει κάποιος σε μία κατάσταση, απόφαση ή διαδικασία.

Στα ελληνικά θα μπορούσε να μεταφραστεί ως το “προσωπικό διακύβευμα“.

Με την λέξη skin, αναφερόμαστε στους πόρους που εκτίθενται σε κίνδυνο (χρήματα, υγεία, ασφάλεια, περιουσία) ενώ ως game, στην εκάστοτε διαδικασία, απόφαση ή κατάσταση.

Η λέξη κίνδυνος αφορά το πόσο εκτεθειμένος είσαι στις συνέπειες και το αποτέλεσμα του game: είτε θετικό, είτε αρνητικό.

Αν δεν κάνω λάθος, η έκφραση χρησιμοποιείται αρκετά στο Poker και μιλάει για καταστάσεις όπου κάποιος παίκτης έχει βάλει “χρήματα στο τραπέζι” άρα έχει υψηλότερο κίνητρο να ασχοληθεί με το συγκεκριμένο χέρι. Άρα και να το κερδίσει.

Με λίγα λόγια, αν δεν βάλεις χρήματα σε μία παρτίδα, δεν σε ενδιαφέρει το πως αυτή θα εξελιχθεί διότι δεν έχεις να κερδίσεις αλλά ούτε και να χάσεις.

Αντιθέτως, εάν ποντάρεις τα χρήματα σου, αυτομάτως “ρισκάρεις” το συγκεκριμένο ποσό και είσαι εκτεθειμένος στο αποτέλεσμα της παρτίδας.

Κοινώς, έχεις skin in the game.

Και όσο περισσότεροι οι πόροι που “ρισκάρεις”, τόσο περισσότερο skin in the game έχεις, τόσο μεγαλύτερη η έκθεση σου άρα τόσο περισσότερο σε ενδιαφέρει να κερδίσεις.

Και γιατί είναι σημαντικό;

Με αυτό τον απλό συλλογισμό, αντιλαμβανόμαστε ότι αν κάποιος διακυβεύει κάτι προσωπικό σε μία απόφαση, έχει όφελος από τη θετική εξέλιξη της.

Κοινώς, είναι στρατηγικά καλύτερη κίνηση να εμπιστευόμαστε ανθρώπους και οργανισμούς οι οποίοι είναι διατεθημένοι να υποστούν τις συνέπειες των λάθος αποφάσεων που λαμβάνουν.

Εάν κάποιος δεν έχει καθόλου skin in the game, δεν έχει το ίδιο κίνητρο απόδοσης με κάποιον που διακυβεύει κάτι δικό του: Κοινώς, μπορεί να πάρει ευκολότερα καταστροφικές αποφάσεις διότι, πολύ απλά, δεν θα επωμιστεί καμία ενδεχόμενη αρνητική συνέπεια.

Θυμάσαι το πρόβλημα της αντιπροσώπευσης που συζητήσαμε προηγουμένως;

Η απλή λύση που έρχεται να προτείνει ο Nassim, είναι η επιλογή αντιπροσώπων οι οποίοι έχουν οι ίδιοι skin in the game:

Με αυτό τον τρόπο τα συμφέροντα όλων ευθυγραμμίζονται, έχουν κίνητρο να δουλέψουν σκληρότερα για ένα θετικό αποτέλεσμα και όλες οι διαδικασίες γίνονται πιο διαφανείς.

Με λίγα λόγια, ο Nassim προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα της αντιπροσώπευσης με το να βάλει τον αντιπρόσωπο (agent) και στην θέση του εντολέα (principal).

Μάλιστα, πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα και εισέρχεται στην σφαίρα της ηθικής:

Όχι μόνο είναι αποδοτικότερο να αναλαμβάνει μερίδιο ευθύνης αυτός που παίρνει μία απόφαση, είναι ανήθικο να δίνουμε το δικαίωμα απόφασης σε κάποιον ο οποίος δεν επωμίζεται καμία ευθύνη από την έκβαση της.

Χρησιμοποιώντας πάλι τα λόγια του:

Απέφυγε να δέχεσαι συμβουλές από κάποιον που δίνει συμβουλές για τα προς το ζην, εκτός αν υπάρχει ποινή για τη συμβουλή του.

Με αυτή την πάσα και αφού ξεκαθαρίσαμε την έννοια του skin in the game, ας δούμε γιατί τα πράγματα δεν λειτουργούν αποδοτικά σε τόσου κλάδους στην κοινωνία μας.

Γιατί όλα πάνε στραβά;

Στα λόγια του Nasim:

Thou shalt not have the upside without bearing the downside yourself. You need to own your own risk.

Όμως, τι σημαίνει “own your own risk“;

Στο μυαλό μας, το “δίκαιο” λέει πως όποιος αναλαμβάνει το ρίσκο του να κάνει κάτι, θα πρέπει να επωμίζεται και το αποτέλεσμα: είτε θετικό, είτε αρνητικό.

Κοινώς, own your own risk σημαίνει να αναλαμβάνεις και την ευθύνη της έκβασης του ρίσκου που αναλαμβάνεις.

Ένας επιχειρηματίας ρισκάρει το κεφάλαιο και τον χρόνο του σε ένα project άρα “δικαιούται” να επωμιστεί το όφελος των κερδών – εάν αυτό αποδώσει.

Γιατί;

Ακριβώς διότι διακινδυνεύει να χάσει το ίδιο κεφάλαιο και τον χρόνο στην περίπτωση που αυτό δεν αποδώσει.

Βέβαια, εάν δεν ζεις σε κάποια σπηλιά εξόριστος, θα έχεις αντιληφθεί ότι τα πράγματα δεν λειτουργούν ακριβώς έτσι στην πραγματικότητα.

Πολλές φορές αυτός που επωμίζεται το ρίσκο και τη ζημία, διαφέρει από αυτόν που επωμίζεται το όφελος.

Και εκεί είναι που ξεκινάει όλο το κακό…

Ας διακρίνουμε 3 κατηγορίες:

• Απουσία Skin in the Game → Καρπώνονται το όφελος, δεν αναλαμβάνουν κίνδυνο καθώς μεταβιβάζουν τη ζημία σε άλλους
• Skin in the Game → Καρπώνονται το όφελος, αναλαμβάνουν τον κίνδυνο της ζημίας οι ίδιοι
• Πλήρες Skin in the Game → Μεταφέρουν το όφελος σε άλλους, αναλαμβάνουν οι ίδιοι τον κίνδυνο της ζημίας

Τα μεγαλύτερα προβλήματα δημιουργούνται όταν η εξουσία της λήψης αποφάσεων ανατίθεται σε αυτούς που δεν έχουν καθόλου skin in the game.

Σκέψου το λιγάκι: Εάν κάποιος έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει το όφελος μίας απόφασης και, παράλληλα, να μετακυλίει τον κίνδυνο της ζημίας σε άλλους, τότε τι θα κάνει;

Θα αυξάνει συνεχώς το ρίσκο κυνηγώντας το ολοένα και υψηλότερο κέρδος.

Σε όλη την πορεία οικειοποιείται το κέρδος μέχρι που κάποια στιγμή, το ρίσκο έχει αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να γκρεμίσει ολόκληρο το οικοδόμημα.

Αλλά δεν τον πειράζει διότι η ζημιά θα μετακυλιθεί αλλού – εξάλλου έχει μηδενικό skin in the game.

Και, αν έλεγα ότι υπάρχει πιο κλασικό παράδειγμα από αυτό των τραπεζών, θα ήμουν ψεύτης.

Τι νομίζεις ότι έγινε το 2008;

Ανάληψη αλόγιστου κινδύνου στις πλάτες των άλλων. Τα κέρδη αυξάνονταν συνεχώς, μέχρι το tipping point όπου το σύστημα έφτασε στα άκρα, έσκασε και κατέρρευσαν όλα.

Το αποτέλεσμα; Ιδιωτικά κέρδη, δημόσιες ζημίες.

Ο ορισμός του μηδενικού skin in the game…

Παραδείγματα της καθημερινότητας

Ακολουθούν μερικά παραδείγματα από το βιβλίο του Nassim:

Απουσία Skin in the Game	Skin in the Game	Πλήρες in the Game
Ένας σύμβουλος	Ένας επιχειρηματίας	Ένας Προφήτης
Ένας συντάκτης	Ένας συγγραφέας	Ένας εξαιρετικός συγγραφέας
Γραφειοκράτες	Πολίτες	Στρατιώτες
Πολιτικοί	Ακτιβιστές	Επαναστάτες
Δημοσιογράφοι	Κερδοσκόποι	Επαναστάτες

Κλείνοντας, αν κράτησα κάτι από το συγκεκριμένο mental model είναι πως θα πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ποιος είναι αυτός που λαμβάνει μία απόφαση ή δίνει μία συμβουλή.

Διακυβεύει κάτι; Είναι εκτεθειμένος στο αποτέλεσμα της;

Εάν όχι, θα έδινα λιγότερη βαρύτητα στη γνώμη του και θα του έδινα λιγότερη εξουσία να αποφασίζει για εμένα, αντί για εμένα.

Εάν ναι και τα συμφέροντα του ευθυγραμμίζονται με την θετική έκβαση της απόφασης, έχει αυξημένο κίνητρο να πράξει, άρα και ο λόγος του έχει μεγαλύτερη βαρύτητα.

It’s all about incentives.

Με την υπάρχουσα δομή της κοινωνίας είναι εύκολο να μπερδευτούμε και να διαχωρίσουμε αυτόν που λαμβάνει τις αποφάσεις από την ευθύνη που φέρουν τα αποτελέσματα τους.

Εξάλλου, αυτός είναι και ο λόγος δημιουργίας των νόμων: Εάν πράξεις κάτι κακό, τότε θα τιμωρηθείς αναλόγως.

Υπό μίαν έννοια, οι νόμοι εξαναγκάζουν τους πολίτες να αναλάβουν skin in the game.

---

Διάβασε τα βιβλία:

Εάν θέλεις να εμβαθύνεις στο θέμα τότε ρίξε μια μάτια στο βιβλίο του Nassim “Skin in the Game”. Αποτελεί το τελευταίο κομμάτι της σειράς “The Incerto” η οποία ασχολείται με θέματα αβεβαιότητας, κινδύνου και ασυμμετρίες που λαμβάνουν χώρα στη ζωή μας:

1. The Black Swan
2. Fooled by Randomness
3. Antifragile
4. Skin in the Game
5. The bed of Procrustes

Βρες τα →

Από την άλλη, μπορείς να βρεις εκτενέστερες περιλήψεις στο Blinkist.

Τι είναι το Blinkist;

Το Blinkist αποτελεί μια πλατφόρμα η οποία σου επιτρέπει να κατανοήσεις το νόημα και τις βασικές πληροφορίες από τα πιο δημοφιλή μη-λογοτεχνικά βιβλία του κόσμου σε 15 λεπτά.
Με λίγα λόγια, παίρνουν έναν βιβλίο, το διαβάζουν και δημιουργούν μια περίληψη με τα πιο σημαντικά σημεία του και σου την παρουσιάζουν σε ηχητική ή γραπτή μορφή. Εάν είσαι τύπος που βαριέται ή δυσκολεύεται να διαβάσει αλλά θέλεις να μάθεις τι πραγματεύεται το κάθε βιβλίο, θα σου λύσει τα χέρια.

Προτείνω να ρίξεις μια ματιά στην υπηρεσία και να το κάνεις μέσω του παρακάτω Link καθώς θα κερδίσεις ένα δωρεάν trial για 30 ημέρες:

---

Πώς σου φάνηκε αυτή η ιδέα; Πιστεύεις ότι δίνοντας skin in the game σε αυτούς που λαμβάνουν αποφάσεις θα κάνουμε καλύτερο τον κόσμο μας;

Γράψε μου στα σχόλια!

Μέχρι το επόμενο άρθρο, τα λέμε!

Sterg

🧠 Περισσότερα Νοητικά Μοντέλα Σκέψης:

→ Κόστος Ευκαιρίας
→ Αντιευθραυστότητα
→ Η Αρχή του Παρέτο
→ Ανατοκιζόμενο Επιτόκιο
→ Νόμος Προσφοράς & Ζήτησης
→ Τι είναι τα Mental Models;

Για να μην χάσεις κανένα νέο, κάνε εγγραφή στο δωρεάν Newsletter: