Επενδύσεις Χρημάτων για Αρχάριους: Ο Απόλυτος Οδηγός [2023]

“Που να επενδύσω;”
“Πως να επενδύσω τα χρήματα μου;”
“Ποια είναι η καλύτερη επένδυση χρημάτων σήμερα στο 2023;”
“Σε τι να επενδύσω;”
“Χρηματιστήριο; Ακίνητη περιουσία; Μετοχές; Κρυπτονομίσματα; Τι;”

Όποια και να είναι η απορία σου, μην ανησυχείς… Βρίσκεσαι στο κατάλληλο μέρος!

Ακολουθεί ο μεγαλύτερος & πληρέστερος οδηγός επένδυσης χρημάτων για αρχάριους στα ελληνικά.

Χωρίζεται σε 5 θεματικές ενότητες οι οποίες καλύπτουν το θέμα των επενδύσεων ολιστικά και προετοιμάζουν κάποιον αρχάριο ώστε να κάνει τα πρώτα του βήματα σε αυτόν τον γεμάτο εκπλήξεις κόσμο.

Θα ξεκινήσουμε μιλώντας για τα βασικά της επένδυσης. Θα μάθουμε τι είναι η επένδυση, ποια η διαφορά της από την αποταμίευση και πως το ρίσκο αλλά και ο χρόνος σχετίζονται με τις αποδόσεις της.

Στη συνέχεια, θα μιλήσουμε για το ποια είναι τα 3 απαραίτητα βήματα που θα πρέπει να κάνεις πριν προχωρήσεις σε επένδυση.

Έπειτα, θα δούμε τι είναι το Επενδυτικό Προφίλ Ρίσκου και θα προσπαθήσουμε να ορίσουμε το δικό σου μέσα από ένα μικρό Quiz.

Συνεχίζοντας, θα αναλύσουμε όλα τα δημοφιλή επενδυτικά οχήματα. Θα μπούμε σε βάθος όσον αφορά επενδύσεις σε Μετρητά, σε Προθεσμιακές καταθέσεις, σε Ομόλογα, σε Μετοχές, σε ETFs, σε Ακίνητη περιουσία, σε P2P Lending και σε Κρυπτονομίσματα.

Εάν ψάχνεις να μάθεις την καλύτερη επένδυση χρημάτων για το 2023 με λίγες λέξεις, τότε σε προτρέπω να κάνεις ένα βήμα πίσω και να συνεχίσεις την ανάγνωση.
Δυστυχώς (ή ευτυχώς) τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Κάνε καφέ, βάλε μουσικούλα και ξεκίνησε το διάβασμα!

Περιεχόμενα Οδηγού Επενδύσεων για Αρχάριους:

1. Κεφάλαιο 1: Τα Βασικά
   • Τι είναι η Επένδυση;
   • Επένδυση vs Αποταμίευση
   • Ρίσκο & Απόδοση Επένδυσης
   • Χρόνος & Απόδοση Επένδυσης
   • Δες το στο YouTube 🎬
2. Κεφάλαιο 2: Προαπαιτούμενα
   • Βήμα 1: Μηδένισε το χρέος σου
   • Βήμα 2: Χτίσε Emergency Fund
   • Βήμα 3: Βρες το Κεφάλαιο
   • Δες το στο YouTube 🎬
3. Κεφάλαιο 3: Προετοιμασία
   • Επενδυτικό Προφίλ Ρίσκου
   • Quiz – Ανακάλυψε το δικό σου
   • Δες το στο YouTube 🎬
4. Κεφάλαιο 4: Επενδυτικά Προϊόντα
   • Μετρητά
   • Προθεσμιακές Καταθέσεις
   • Ομόλογα
   • Μετοχές
   • ETFs
   • Ακίνητη Περιουσία
   • P2P Lending
   • Κρυπτονομίσματα
5. Κεφάλαιο 5: Από την Θεωρία στην Πράξη {Under Construction}
   • Φορολογία & Επενδύσεις
   • Πως & που να επενδύσω;
   • Ποια είναι η καλύτερη επένδυση;
   • Που επενδύει το MoneyMinority
6. Επίλογος

🔖 Bookmark it
Θα συνιστούσα να κάνεις bookmark τον συγκεκριμένο οδηγό για να μπορείς να ανατρέξεις πίσω σε αυτόν οποιαδήποτε στιγμή θελήσεις.

Τα βασικά

[📜 Κεφάλαιο 1]

Στο πρώτο κεφάλαιο του οδηγού θα μάθουμε τα βασικά των επενδύσεων και θα αναλύσουμε μέσα από παραδείγματα τις έννοιες και τους ορισμούς που θα πρέπει να γνωρίζουμε.

Θα μάθουμε τι είναι η επένδυση ορίζοντας τις 3 βασικές μεταβλητές που καθορίζουν την απόδοση της.
Έπειτα θα δούμε πως διαφοροποιείται η επένδυση από την αποταμίευση και γιατί είναι σημαντικό να φροντίσουμε και για τα δύο.
Τέλος, θα εξετάσουμε πως ο χρόνος επηρεάζει το μέγεθος των απολαβών μας (μέσω ανατοκιζόμενου επιτοκίου) και πως συνδέεται το ρίσκο με την απόδοση μιας επένδυσης.

🎬 YouTube Video:
Εάν δεν είσαι φίλος του γραπτού λόγου τότε μπορείς να δεις το πρώτο κεφάλαιο του οδηγού στο κανάλι του MoneyMinority στο Youtube.

Τι είναι η Επένδυση;

Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι με τους οποίους μπορείς να βγάλεις χρήματα στον κόσμο μας αυτή τη στιγμή.

Ο πρώτος τρόπος (και πιο προφανής) είναι μέσω ενεργής εργασίας η οποία μπορεί πηγαίνει είτε προς κάποιον εργοδότη (να είσαι υπάλληλος) είτε για τον εαυτό σου (να είσαι ελεύθερος επαγγελματίας).

Η συνταγή είναι η κλασική:
Το ποσό της αμοιβής σου είναι στενά συνδεδεμένο με την ποσότητα αλλά και την ποιότητα της εργασίας που προσφέρεις.

Εάν δουλέψεις για 10 ώρες, θα πληρωθείς για αυτές τις 10 ώρες. Οποιαδήποτε στιγμή σταματήσεις να δουλεύεις, θα σταματήσεις να πληρώνεσαι.

Σκέψου το σαν μια βρύση. Όταν εργάζεσαι είναι ανοιχτή και σου δίνει χρήματα, ενώ όταν δεν εργάζεσαι είναι κλειστή και δεν σου προσφέρει τίποτα.

*Πολύ cool αυτή η βρύση, έτσι;

Ο δεύτερος τρόπος είναι αγοράζοντας περιουσιακά στοιχεία (assets) των οποίων η αξία αναμένεται να αυξηθεί μέσα στον χρόνο είτε προσφέρουν χρήματα (μέσω τακτικών πληρωμών) στους κατόχους τους.

Τέτοια περιουσιακά στοιχεία είναι οι μετοχές, τα ομόλογα, η ακίνητη περιουσία, τα ETFs, μικρές επιχειρήσεις, σπάνια μέταλλα, γραμματόσημα, royalties κτλ.

Επένδυση είναι η διαδικασία του να “τοποθετείς” τα χρήματα σου κάπου ή σε κάτι με σκοπό να γίνουν περισσότερα.

Αυτό σημαίνει πως “δίνεις” τα χρήματα σου κάπου, με σκοπό να σου επιστραφούν περισσότερα χρήματα στο μέλλον.

Κλασικά παραδείγματα επένδυσης μπορεί να είναι:

• ένα κρατικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα (ναι, είναι και αυτό είναι μια επένδυση όσο και αν δεν το έχεις στο μυαλό σου)
• ένα ιδιωτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα μιας ασφαλιστικής εταιρείας
• η αγορά χρηματοπιστωτικών προϊόντων (όπως μετοχές, ETFs κτλ) στο χρηματιστήριο με σκοπό να αποκομήσεις μερίσματα είτε για να επωφεληθείς από την αύξηση της αξίας τους μακροχρόνια
• η ακίνητη περιουσία η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί είτε για να αποφέρει σταθερά έσοδα ενοικίου είτε για να πωληθεί σε υψηλότερη τιμή
• τα συλλεκτικά αντικείμενα (αυτοκίνητα, πολύτιμοι λίθοι κτλ)
• τα κρυπτονομίσματα (όπως το Bitcoin και το Ethereum)
• και η λίστα δεν τελειώνει…

Οι επιλογές επένδυσης είναι ποικίλες και διαφέρουν ανάλογα με τα γούστα, τις γνώσεις, τον χρονικό ορίζοντα, το ρίσκο αλλά και τις αποδόσεις που μπορεί να κυνηγάς.

Και εξηγούμαι…

Εάν ο στόχος σου είναι να πετύχεις υψηλές αποδόσεις θα πρέπει να επιλέξεις υψηλού ρίσκου επενδυτικά προϊόντα (π.χ. κρυπτονομίσματα, μεμονωμένες μετοχές, παράγωγα κτλ).

Εάν από την άλλη δεν νιώθεις άνετα με την ιδέα του υψηλού ρίσκου, τις μεγάλες και συχνές αυξομοιώσεις της αξίας του κεφαλαίου σου και ψάχνεις την ασφάλεια του χαμηλού ρίσκου, τότε θα πρέπει να στραφείς σε πιο παθητικά επενδυτικά προϊόντα (ETFs, δείκτες κτλ).

Επίσης, μπορείς να επενδύσεις σε ακίνητη περιουσία ή συλλεκτικά αντικείμενα αλλά για να καταφέρεις να έχεις θετικές αποδόσεις από τις συγκεκριμένες επενδύσεις θα χρειαστεί να έχεις γνώσεις του αντικειμένου αλλά και της αγοράς.
Μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορέσεις να κρίνεις σωστά και να ανακαλύψεις τις διαθέσιμες “ευκαιρίες” τις οποίες θα εκμεταλλευτείς οικονομικά.

Θα μιλήσουμε στη συνέχεια για τα διαφορετικά επενδυτικά προϊόντα καθώς και το ρίσκο/αποδόσεις που συνοδεύει το καθένα.

↑ Πίσω στην αρχή

Οι βασικές μεταβλητές της Επένδυσης

Η κάθε επένδυση χαρακτηρίζεται από 2 βασικές μεταβλητές και 1 καταλύτη που επηρεάζουν την απόδοση της.

Οι μεταβλητές είναι ο Χρόνος και το Κεφάλαιο.

Σε ακούω να ρωτάς:

Μήπως αυτό σημαίνει πως όσο μεγαλύτερο είναι το κεφάλαιο και η χρονική περίοδος που επενδύεις, τόσο υψηλότερα θα είναι και τα κέρδη;*

Όχι ακριβώς!

Ξεχνάς τον καταλύτη της εξίσωσης, ο οποίος δεν είναι άλλος από την Απόδοση της επένδυσης.

Αυτός ο καταλύτης μπορεί να είναι θετικός ή αρνητικός και προσδιορίζεται από το μέγεθος του αναγκαίου ρίσκου που συνοδεύει την κάθε επένδυση.

Οπότε, η απάντηση στην προηγούμενη ερώτηση* είναι, εξαρτάται!

Εάν επενδύσεις ένα μεγάλο κεφάλαιο, με μακροχρόνιο ορίζοντα και η απόδοση είναι θετική τότε θα έχεις κέρδος.
Εάν από την άλλη η απόδοση είναι αρνητική, τότε θα έχεις χασούρα!

Θεωρητικά, όσο υψηλότερο είναι το ρίσκο μιας επένδυσης τόσο υψηλότερες είναι οι πιθανές αποδόσεις της αλλά, παράλληλα, και οι πιθανότητες αυτή η επένδυση να πέσει έξω και να χάσεις τα χρήματα σου.

Συνέχισε την ανάγνωση και θα μάθεις περισσότερα για το πως συνδέεται το Ρίσκο με την Απόδοση στις επενδύσεις.

Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να διαχωρίσουμε την έννοια της επένδυσης από την αποταμίευση αλλά και το trading.

↑ Πίσω στην αρχή

Επενδύση vs Αποταμίευση

Η επένδυση διαφέρει από την αποταμίευση, με την κύρια διαφορά μεταξύ τους να εντοπίζεται στα επίπεδα ρίσκου αλλά και απόδοσης που προσφέρουν.

Η αποταμίευση μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:

• σε φυσική μορφή, δηλαδή σε κάποιο ασφαλές μέρος (μετρητά σε χρηματοκιβώτιο, κάτω από το μαξιλάρι σου κτλ)
• σε κάποιον αποταμιευτικό λογαριασμό σε μια τράπεζα

Σε γενικές γραμμές, η αποταμίευση συνοδεύεται από πολύ χαμηλό ρίσκο (καθώς οι τραπεζικές καταθέσεις είναι εγγυημένες και δεν ληστεύουν το σπίτι σου κάθε μέρα) και παράλληλα από ελάχιστες ή μηδενικές αποδόσεις.

Στον αντίποδα, οι επενδύσεις συνοδεύονται από υψηλότερα επίπεδα ρίσκου το οποίο με τη σειρά του σημαίνει και υψηλότερες αποδόσεις.

Επίσης, ενώ στην αποταμίευση το αρχικό σου κεφάλαιο δεν θα μεταβληθεί, στην επένδυση μπορείς να δεις μεγάλες αυξομειώσεις σε αυτό (είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω).

Ας δούμε, με ένα ακόμα παράδειγμα, ποια θα ήταν η αξία €10.000 μέσα σε 25 χρόνια εάν τα τοποθετούσαμε σε:

• ένα χρηματοκιβώτιο
• μια προσθεσμιακή κατάθεση στην τράπεζα μας με ετήσιο επιτόκιο 0.5%
• σε χρηματοοικονομικά προϊόντα (πχ στον δείκτη S&P 500) που προσφέρουν ετήσιες αποδόσεις 6%

Όπως βλέπεις, η διαφορά είναι χαοτική ανάμεσα στις αποδόσεις της κάθε σου ενέργειας.

Η αλήθεια είναι πως τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα εάν βάλεις στην εξίσωση και τον πληθωρισμό. Τότε οι αποδόσεις μιας κλασικής αποταμίευσης είναι αρνητικές!

Τι εννοώ με αυτό;

Με τον γενικό δείκτη τιμών να αυξάνεται συνεχώς και την ποσότητα των χρημάτων σου να παραμένει αμετάβλητη, θα «απολαύσεις» μια σταθερή πτώση της αξίας τους μέσα στον χρόνο με αποτέλεσμα να δεις την αγοραστική σου δύναμη να μειώνεται.

Στο παρακάτω παράδειγμα θα δεις πως ο πληθωρισμός κάνει την ίδια ποσότητα χρημάτων που πριν 10 χρόνια μπορούσε να σου αγοράσει 25 κουτάκια αναψυκτικού, να μπορεί πλέον να σου αγοράσει μόνο 20.5.

Συνοψίζοντας:

Οπότε, τι θα πρέπει να επιλέξεις;
Να αποταμιεύσεις; Να επενδύσεις; Μήπως να κάνεις και τα δύο;

Το καλό (ή και κακό) είναι ότι δεν υπάρχει σωστό ή λάθος.
Η επιλογή ανάμεσα σε επένδυση και αποταμίευση είναι κάτι εντελώς προσωπικό και δεν υπάρχει κάποιος κανόνας για το τι θα πρέπει να επιλέξεις.

⚠️ Προσοχή:
Πριν φτάσεις στο σημείο να πρέπει να επιλέξεις μεταξύ της επένδυσης και της αποταμίευσης θα πρέπει να έχεις ήδη ξεμπερδέψει με 3 πράγματα.

↑ Πίσω στην αρχή

❤️ Sharing is Caring
Μοιράσου αυτόν τον οδηγό με κάποιον που θέλει να μάθει τι είναι, πως λειτουργούν αλλά και πως μπορεί να βγάλει χρήματα από τις Επενδύσεις.

Χρόνος και Απόδοση Επενδύσεων

Όπως είδαμε, ο χρόνος αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές μεταβλητές στην εξίσωση των επενδύσεων.

Αυτό ισχύει διότι σου δίνει την ευκαιρία να αυξήσεις τα χρήματα σου αξιοποιώντας την δύναμη του ανατοκιζόμενου επιτοκίου (compound interest).

Μπορεί να μην είναι ατάκα του Αϊνστάιν (όπως θα έχεις δει σίγουρα σε διάφορα μέρη στο internet) όμως το ανατοκιζόμενο επιτόκιο θα μπορούσε να είναι το 8ο θάυμα του κόσμου.

Για να κατανοήσεις πόσο σημαντικός παράγοντας είναι στις επενδύσεις μας, ας δούμε ένα παράδειγμα:

Στα 18 σου, μια μακρινή σου θεία, η οποία τυγχάνει να σε συμπαθούσε πάρα πολύ, αφήνει τον μάταιο τούτο κόσμο και σου αφήνει ως κληρονομιά ένα ποσό της τάξεως των 15.000€.

Εσύ, ως ένα cool παιδί το οποίο δεν θα έκανε οτι κάνει η πλειοψηφία των ανθρώπων, άκουσες τον Sterg και επέλεξες να επενδύσεις αυτό το κεφάλαιο στο χρηματιστήριο και συγκεκριμένα σε ETFs του δείκτη S&P 500.

Η ζωή συνεχίζεται, τα χρόνια περνάνε και εσύ έχεις ξεχάσει εντελώς αυτό το κεφάλαιο.
Αντίθετα όμως, η τύχη σου (ή πιο συγκεκριμένα το ανατοκιζόμενο επιτόκιο) δεν σε έχει ξεχάσει και δουλεύει για εσένα ενώ εσύ κοιμάσαι.

Το κεφάλαιο των 15.000€ μετά από 10 χρόνια θα έχει γίνει 32.383,87€. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε μια περίοδο 10 ετών έχεις υπερδιπλασιάσει τα χρήματα σου χωρίς να κάνεις πρακτικά τίποτα.

*Η μέση ετήσια αύξηση της αξίας του δείκτη S&P500 είναι 8%.

Πολύ ωραίο ακούγεται, αλλά είναι αρκετά καλό ώστε να χαρακτηριστεί ως το 8ο θαύμα του κόσμου;

Αν αντί για 10 χρόνια, είχες ξεχάσει το κεφάλαιο σου για 30 χρόνια τότε αυτό θα είχε φτάσει τα 150.939,85€ (!!!).

Αυτό σημαίνει πως θα είχες κερδίσει περισσότερα από 140.000€, προερχόμενα από ένα αρχικό κεφάλαιο των 15.000€ χωρίς πρακτικά να έχεις κάνει τίποτα!

Αυτό είναι και η πιο ρεαλιστική εκδοχή της γνωστής φράσης:

“Κάνε τα χρήματα σου να δουλεύουν για εσένα!”

Περίμενε όμως να ακούσεις και το καλύτερο…

Εάν υποθέσουμε οτι δεν είχες ξεχάσει αυτή την επένδυση αλλά ήσουν ένας επενδυτής με πρόγραμμα ο οποίος προσέθετε ευλαβικά 100€ επιπλέον κάθε μήνα, τότε αυτή θα είχε φτάσει μέσα σε 30 χρόνια τα 286.879,71€!

Από το παραπάνω παράδειγμα πιστεύω πως έγινε κατανοητό το πόσο σημαντική είναι η μεταβλητή του χρόνου στις επενδύσεις μας.

Όσο πιο νωρίς ξεκινήσεις τόσο το καλύτερο!

Όπως είχε πει και ο ξακουστός value investor, Warren Buffett:

Εάν δεν βρεις κάποιο τρόπο να κάνεις τα χρήματα σου να δουλεύουν για εσένα ενώ κοιμάσαι τότε θα δουλεύεις μέχρι να πεθάνεις.

Αν πρέπει να κρατήσουμε κάτι από τα παραπάνω είναι ότι όσο πιο νωρίς ξεκινήσουμε να επενδύουμε τόσο πιο γρήγορα θα κάνουμε το ανατοκιζόμενο επιτόκιο να δείξει την αληθινή του δύναμη.

Επίσης, καταλαβαίνουμε και κάτι ακόμα.

Η παθητική επένδυση έχει μονάχα νόημα όταν γίνεται για πολλά χρόνια και όχι βραχυπρόθεσμα.

Η εκθετική αύξηση που προσφέρει στο κεφάλαιο μας το ανατοκιζόμενο επιτόκιο είναι ο λόγος για τον οποίο επενδύουμε μακροχρόνια.

Η φιλοσοφία με την οποία επενδύει το MoneyMinority είναι παθητική και έχει μακροχρόνιο ορίζοντα*.

*Αυτό δεν σημαίνει οτι δεν δοκιμάζω fun investments στα οποία κυνηγάω υψηλότερες αποδόσεις με αρκετά βραχυχρόνιο ορίζοντα.
Αναγνωρίζω, όμως, το ρίσκο που αναλαμβάνω και επενδύω μόνο χρήματα τα οποία είμαι οκ να χάσω.

↑ Πίσω στην αρχή

📚 Υλικό για Διάβασμα:
Διάβασε περισσότερα σχετικά με τη δύναμη του ανατοκιζόμενου επιτοκίου, μαθαίνοντας πως μπορείς να γίνεις εκατομμυριούχος κόβοντας απλά τον καφέ.
*Δεν είσαι άσχετο, το ορκίζομαι

Ρίσκο και Απόδοση Επενδύσεων

Είναι γεγονός πως η έννοια της επένδυσης είναι στενά συνδεδεμένη με την έννοια του ρίσκου.

Δεν υπάρχει επένδυση χωρίς ρίσκο

Αν σε πλησιάσει κάποιος που ισχυρίζεται το αντίθετο τότε προτείνω τα παρακάτω:

Του λες ευχαριστώ, τον προτρέπεις να κρατήσει την επενδυτική ευκαιρία που σου πουλάει για τον εαυτό του και τους “φίλους” του και απομακρύνεσαι με γοργά πίσω βήματα διατηρώντας τα χρήματα σου σε ασφαλές μέρος.

Ενώ όμως, η ύπαρξη του ρίσκου στις επενδύσεις είναι κάτι το αναπόφευκτο, αυτό που μπορείς να ελέγξεις είναι η ποσότητα ρίσκου στην οποία είσαι διατεθημένος να εκτεθείς.

Σίγουρα αυτή τη στιγμή θα αναρωτιέσαι πως εάν η ποσότητα ρίσκου θα αναλάβεις περνάει από το χέρι σου τότε θα είσαι χαζός εάν διαλέξεις επενδύσεις που συνοδεύονται από υψηλό ρίσκο.

Και πράγματι, η παραπάνω πρόταση θα ήταν αλήθεια εάν το ρίσκο δεν συνδεόταν άμεσα με τις πιθανές αποδόσεις της κάθε επένδυσης.

Όσο υψηλότερες είναι οι πιθανές αποδόσεις μιας επένδυσης τόσο υψηλότερο είναι το ρίσκο την συνοδεύει

Η κάθε επένδυση, λοιπόν, συνοδεύεται από ρίσκο το οποίο προσδιορίζει και την απόδοση της.

Χρέος του κάθε σωστού επενδυτή που σέβεται τον εαυτό του είναι να κάνει την δέουσα επιμέλεια (due diligence) πριν προχωρήσει στην επένδυση, να είναι ενήμερος για τις πιθανές αποδόσεις και ρίσκο που την συνοδεύουν και να νιώθει άνετα με αυτό.

Το επίπεδο ανοχής ρίσκου είναι ένας πιο σοφιστικέ τρόπος για να αναφερθείς στην απάντηση της ερώτησης:

Ποιο είναι το ποσοστό του επενδυτικού σου κεφαλαίο το οποίο αν χάσεις θα είσαι οκ;

Εάν, παράδειγμα, έχεις επιλέξει να επενδύσεις ένα κεφάλαιο από το οποίο πληρώνεις τα μηνιαία δίδακτρα των παιδιών σου τότε η ανοχή σου στο ρίσκο είναι ελάχιστη.
(και επίσης, θα πρέπει να σου αφαιρέσουν την επιμέλεια των παιδιών σου)

Εάν, από την άλλη, έχεις δημιουργήσει ένα ειδικό επενδυτικό κεφάλαιο από τις αποταμιεύσεις σου και έχεις ξεμπερδέψει με τα χρέη σου και το emergency fund σου, η ανοχή σου στο ρίσκο μπορεί να είναι πολύ υψηλότερη.

Σε γενικές γραμμές, υπάρχει ένας απαράβατος κανόνας που ακολουθώ (και σε προτρέπω να το κάνεις και εσύ):

Δεν επενδύεις ποτέ χρήματα τα οποία σου είναι απαραίτητα. Επενδύεις μόνο χρήματα τα οποία είσαι έτοιμος να χάσεις.

Για να γίνει περισσότερο κατανοητή η σχέση μεταξύ επένδυσης, ρίσκου και απόδοσης ακολουθούν 2 παραδείγματα από την πραγματική ζωή τα οποία έχουν σίγουρα κάτι να μας διδάξουν:

Το Κραχ του 99′

Εάν είσαι μεγαλύτερος των 40 τότε θα το έχεις ζήσει, εάν είσαι μικρότερος των 40 τότε θα σου το έχει διηγηθεί κάποιος μεγαλύτερος από την οικογένεια σου ή τον φιλικό σου περίγυρο.

Δεν πρόκειται για κάτι άλλο πέραν από το Οικονομικό Κράχ του Σεπτεμβρίου του 1999, μια από τις χειρότερες ημέρες για την ελληνική οικονομία και, πιο συγκεκριμένα, για το Χρηματιστήριο Αθηνών.

Η ιστορία έχει ως εξής:
Για διάφορους λόγους, το κλίμα που κυριαρχούσε ανάμεσα στους επενδυτές στην προ Σεπτεμβρίου του 1999 περίοδο, ήταν κάτι παραπάνω από εξαιρετικής ευφορίας και αισιοδοξίας.

Οι υψηλές αποδόσεις του Γενικού Δείκτη είχαν δημιουργήσει μια πεποίθηση ότι το χρηματιστήριο προσφέρει “εγγυημένα κέρδη” και θα συνεχίσει να τα προσφέρει εσαεί.

*από την αρχή του έτους και μέχρι εκείνον τον Σεπτέμβρη είχε σημειώσει άνοδο της τάξης του 118%.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, λόγω του φαινομένου του FOMO (Fear of Missing Out), αρκετός κόσμος ο οποίος δεν είχε ιδέα από επενδύσεις να τοποθετεί τα χρήματα του στο Χρηματιστήριο με σκοπό να μην χάσει αυτή τη “μοναδική ευκαιρία για εύκολο κέρδος”.

Λόγω της υψηλής ζήτησης για χρηματιστηριακά προϊόντα (ακόμα και από απλά νοικοκυριά) ξεπετάχτηκαν σε κάθε γωνία της Ελλάδα μικρές “συμβουλευτικές” εταιρίες οι οποίες βοηθούσαν τον κόσμο να αγοράσει μετοχές.

Όλα πήγαιναν καλά, μέχρι και την 23η Σεπτεμβρίου του 1999, όπου η φούσκα έσκασε και ξεκίνησε ένα καθοδικό ράλυ το οποίο κράτησε για πολλά χρόνια και κόστισε περιουσίες και κεφάλαια πολλών ανθρώπων.

Τι μας διδάσκει η ιστορία του Κράχ του 99′;

Αν πρέπει να κρατήσουμε κάτι από την παραπάνω ιστορία, είναι η διδαχή ότι δεν υπάρχει εγγυημένη επένδυση ή επένδυση δίχως ρίσκο.

Κράτα στο μυαλό σου πως η αγορά λειτουργεί σε κύκλους και ακολουθεί πάντα το ίδιο μοτίβο όντας σε κατάσταση limbo ανάμεσα σε αισιοδοξία και απαισιοδοξία όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα:

↑ Πίσω στην αρχή

Το Ponzi Scheme του Bitconnect

Για τους νεότερους και πιο φανατικούς του “fin-tech” και των κρυπτονομισμάτων έχω ένα ακόμα ωραίο παράδειγμα, το οποίο δεν είναι άλλο από την ιστορία του BitConnect.

Το BitConnect ξεκίνησε ως ένα πολλά υποσχόμενο Project το οποίο, μέσα σε ένα χρόνο λειτουργίας, έφτασε να αξίζει ~2.6 δις Ευρώ μόνο και μόνο για να καταλήξει (λίγους μήνες μετά) ως το το μεγαλύτερο Ponzi Scheme στην ιστορία των κρυπτονομισμάτων.

Πολύ συνοπτικά, το BitConnect ήταν μια πλατφόρμα όπου μπορούσες να κάνεις αγοραπωλησίες κρυπτονομισμάτων η οποία παράλληλα είχε αναπτύξει το δικό της κρυπτονόμισμα (BCC).

Εάν επέλεγες να διατηρήσεις τα κεφάλαια σου στο νόμισμα του BitConnect και να τα “δεσμεύσεις” για ένα εύλογο χρονικό διάστημα (με άλλα λόγια να αγοράσεις BCC και να το κάνεις Stake) η πλατφόρμα σου υποσχόταν ένα γεναίο επιτόκιο.

Το θέμα είναι πως το επιτόκιο ήταν τόσο γενναίο που, αν έκανες τα μαθηματικά, αυτό έφτανε από 91% (εγγυημένο) έως 480% τον χρόνο.

Αν αναλογιστείς πως η μέση επένδυση προσφέρει περίπου μη εγγυημένες ετήσιες επιστροφές της τάξεως του 8%, το να σου προσφέρει κάποιος 91% εγγυημένο (το τονίζω καθώς είναι το Νο1 καμπανάκι) επιτόκιο σημαίνει ότι κάπου βρωμάει το πράγμα.

Η απάντηση της πλατφόρμας προς τους επικριτές της για το πως καταφέρνει να προσφέρει τέτοια επιτόκια είναι πως έχει κάνει develop ένα investment bot το οποίο είναι τόσο καλό που μπορεί να πετυχαίνει τέτοιες αποδόσεις μέσω auto-trading.

Έτσι όπως το διαβάσεις τώρα σου φαίνεται τρελό, ε;

Ε, λοιπόν, αυτή η γελοία ιστορία κατάφερε να κοροϊδέψει περισσότερους από 1.500.000 επενδυτές!

Μιλάμε, επίσης, για ένα Bot για το οποίο ποτέ η πλατφόρμα δεν έδειξε κάποια απόδειξη ότι υπάρχει. Οι επενδυτές το πίστεψαν τυφλά.

Τι μας διδάσκει η ιστορία του BitConnect;

Θεωρώ πως η ιστορία του Bitconnect επαληθεύει την παρακάτω φράση με την οποία προσπαθώ να “ελέγχω” ό,τι κάνω στη ζωή μου:

Όταν κάτι είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό, τότε μάλλον είναι…
(πολύ καλό για να είναι αληθινό)

Τα σημάδια που έδειχναν ότι το BitConnect ήταν απάτη ήταν εμφανή από την πρώτη κιόλας στιγμή. Ήταν εκεί αλλά κανείς (σχεδόν κανείς) δεν τα έβλέπε καθώς τα εύκολα και εγγυημένα κέρδη θάμπωναν οποιαδήποτε λογική σκέψη.

Κάνοντας τα μαθηματικά θα διαπίστωνες πως εάν επένδυες το ποσό των $10.010 για 10 χρόνια (επανεπενδύοντας τα κέρδη επιτοκίου που αποκόμιζες αυτό το διάστημα) θα κατέληγες με ένα ποσό που θα ξεπερνούσε τα $90.00.000. (!!!)

Το ξαναλέω: Βάζεις $10.000, περιμένεις 10 χρόνια και σου επιστρέφουν περισσότερα από $90.000.000.

Αν αυτό δεν ακούγεται για απάτη, τότε τι;

(Ίσως ένας πρίγκιπας από την Νιγηρία που προσπαθεί να σου μεταβιβάσει την περιουσία του… Ναι οκ, πάω πάσο…)

↑ Πίσω στην αρχή

❤️ Sharing is Caring
Εάν βρήκες ενδιαφέρον αυτό που διάβασες, διέδωσε το!
Αποτελεί το ευχαριστώ που θέλω.

Προαπαιτούμενα

[📜 Κεφάλαιο 2]

Στο δεύτερο κεφάλαιο του Οδηγού Επενδύσεων θα μιλήσουμε για το τι πρέπει να προαπαιτείται της επένδυσης.

Με λίγα λόγια, θα δούμε, με τι θα πρέπει να έχεις ήδη ξεμπερδέψει πριν σκεφτείς καν το ενδεχόμενο να αγοράσεις οποιοδήποτε επενδυτικό προϊόν.

🎬 YouTube Video:
Εάν δεν είσαι φίλος του γραπτού λόγου τότε μπορείς να δεις το δεύτερο κεφάλαιο του οδηγού στο κανάλι του MoneyMinority στο Youtube.

Τι πρέπει να κάνω πριν σκεφτώ την Επένδυση;

Είναι βασικό να έχεις μεριμνήσει για τα 3 παρακάτω θέματα:

• Το Χρέος σου
• Το Emergency Fund σου
• Την Αποταμίευση σου

Τι εννοώ με αυτό…

Κάνε τις παρακάτω ερωτήσεις στον εαυτό σου και ανάλογα με τις απαντήσεις που θα δώσεις, θα δεις εάν η επένδυση χρημάτων είναι η κατάλληλη επιλογή ή εάν είναι δευτερευούσης σημασίας για εσένα αυτή τη στιγμή.

Πως πάνε τα χρέη σου;

Εάν έχεις χρέη που τρέχουν αυτή τη στιγμή και πόσο μάλλον εάν αυτά έχουν υψηλό επιτόκιο, (όπως, για παράδειγμα, των πιστωτικών καρτών) τότε η Νο1 προτεραιότητα σου θα πρέπει να είναι το να απαλλαγείς από αυτά.

Για να σε πείσω, ας δούμε ένα απλό παράδειγμα όπου η τράπεζα σου τοκίζει τα χρέη της πιστωτικής σου κάρτας κάθε μήνα με ένα ετήσιο επιτόκιο της τάξης του 16%.

Αν επιλέξεις να ξεπληρώσεις την πιστωτική σου έχεις “κερδίσει” άμεσα το συγκεκριμένο επιτόκιο του 16%.

Εάν, από την άλλη, επιλέξεις να επενδύσεις χωρίς να έχεις αποπληρώσει το συγκεκριμένο χρέος τότε η επένδυση σου θα έχει μονάχα νόημα αν αυτή σου αποφέρει ετήσιο επιτόκιο υψηλότερο του 16%.

Μόνο έτσι το γενικό πρόσημο θα είναι θετικό, θα βγαίνει κέρδος από την εξίσωση και δεν θα “μπαίνεις μέσα”.

Και ενώ το να πετύχεις μια τόσο υψηλή απόδοση στις επενδύσεις σου μπορεί να είναι κάτι δύσκολο ή και τυχαίο αλλά εφικτό, το να καταφέρεις να την διατηρήσεις μακροχρόνια, είναι αδύνατον!

Άρα, first things first, ξεχρέωσε με όλα τα υψηλότοκα χρέη σου.

*Εξαίρεση μπορεί να αποτελέσει κάποιο μακροχρόνιο χαμηλότοκο δάνειο (όπως ένα στεγαστικό).

Οι δύο βασικές και πιο δημοφιλείς μεθοδολογίες που θα σε βοηθήσουν να απαλλαγείς από τα χρέη σου είναι:

• Η μέθοδος της Χιονοστιβάδας
• Η μέθοδος της Χιονόμπαλας

Ας υποθέσουμε πως έχεις 3 οφειλές προς διαφορετικούς πιστωτές (πχ πιστωτική κάρτα, στεγαστικό δάνειο και δάνειο αυτοκινήτου) με διαφορετικά ποσά και επιτόκια η κάθε μία και μπορείς να διαθέσεις ένα σταθερό ποσό κάθε μήνα για την αποπληρωμή τους.

Σύμφωνα με την μέθοδο της Χιονοστιβάδας:
Θα πλήρωνες την κατώτατη οφειλή για όλα τα χρέη σου και στην συνέχεια θα χρησιμοποιούσες το ποσό που απέμεινε για να εξαλείψεις την οφειλή με το υψηλότερο επιτόκιο.

Σύμφωνα με τη μέθοδο της Χιονόμπαλας:
Θα πλήρωνες την κατώτατη οφειλή για όλα τα χρέη σου και στη συνέχεια θα χρησιμοποιούσες το ποσό που απέμεινε για να εξαλείψεις το χρέος με το μικρότερο ποσό οφειλής.

Ποια μέθοδος είναι καλύτερη;

Αν θέλεις η προσέγγιση σου να είναι 100% ορθολογική τότε θα σε συμβούλευα να ακολουθήσεις την μέθοδο της χιονοστιβάδας καθώς θα σου “εξοικονομήσει” επιπλέον χρήματα τόκων αφού θα εξαλείψει πρώτα τις υψηλότοκες οφειλές.

Εάν, από την άλλη, είσαι άνθρωπος που χρειάζεται κίνητρο και “ώθηση” για να μπορέσει να μείνει πειθαρχημένος τότε ίσως η μέθοδος της χιονόμπαλας να είναι πιο αποδοτική για εσένα.
Το γεγονός οτι εξαλείφει στο 100% τις χαμηλότερες οφειλές θα σου δώσει το “ηθικό” που χρειάζεσαι για να συνεχίσεις μέχρι να τις εξαλείψεις όλες!

📚 Υλικό για Διάβασμα:
Εάν θέλεις να μάθεις περισσότερα για την Αποπληρωμή Χρέους καθώς και τις δύο επικρατέστερες μεθοδολογίες που θα σε βοηθήσουν σε αυτό, διάβασε το αναλυτικό μου άρθρο.

↑ Πίσω στην αρχή

Ξεμπέρδεψες με τα χρέη σου, είσαι 100% καθαρός και έτοιμος να ρίξεις τα χρήματα σου στην αγορά;

Ώπα, μισό λεπτό!

Πως πάει το Emergency Fund σου;

Θα ήθελα να σου κάνω μια ερώτηση:

Σε τι μοιάζουν οι αναποδιές που συμβαίνουν στη ζωή με τα δάχτυλα των ποδιών σου;

Και τα δύο δεν είναι στο χέρι σου!

Και τι εννοώ με αυτήν την κρυάδα:

Όπως σίγουρα θα έχεις αντιληφθεί και μόνος σου, τα πράγματα στη ζωή δεν πηγαίνουν πάντα όπως τα έχεις προγραμματίσει.

Άνθρωποι χάνουν τη δουλειά τους, επιχειρήσεις κλείνουν, πανδημίες συμβαίνουν, αυτοκίνητα χαλάνε και γενικά συμβαίνουν συνεχώς αναποδιές τις οποίες δεν θα μπορούσε κανένας να είχε προβλέψει.

Ενώ δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να αποτρέψεις τις αναποδιές που θα συμβούν, μπορείς να είσαι όσο το δυνατόν περισσότερο προετοιμασμένος για όταν αυτές θα έρθουν!

Ένας από τους τρόπους που μπορείς να προετοιμαστείς είναι να δημιουργήσεις ένα δικό σου Emergency Fund το οποίο θα σε στηρίξει όταν θα έρθει η δύσκολη αυτή ώρα.

Όπως έχουμε αναφέρει πάρα πολλές φορές σε αυτό το blog:

Το χρήμα δεν είναι καλό στο να προσφέρει ευτυχία ή χαρά, είναι όμως εξαιρετικό, στο να προσφέρει ασφάλεια και ελευθερία!

Το Emergency Fund είναι ένα χρηματικό κεφάλαιο το οποίο διατηρείς σεένα ξεχωριστό τραπεζικό λογαριασμό (ή σε μετρητά) και επιτρέπεται να το ξοδέψεις μόνο όταν τα βρεις σκούρα και υπάρξει κάποια έκτακτη ανάγκη.

Δες το σαν ένα μαξιλαράκι ασφαλείας το οποίο θα σου προσφέρει την ηρεμία που χρειάζεσαι και θα σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις οποιοδήποτε έκτακτο πρόβλημα προκύψει και μπορεί να λυθεί με χρήματα.

Τέτοια έκτακτα προβλήματα μπορεί να είναι:

• Μια ξαφνική απόλυση από την εργασία σου
• Μια μεγάλη βλάβη στο αυτοκίνητο σου
• Ένα ξαφνικό πρόβλημα υγείας που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης
• Οικογενειακά προβλήματα της οικογενείας

Το Emergency Fund δεν πρέπει να χρηματοδοτήσει:

• Διακοπές οποιουδήποτε είδους
• Επιχειρηματικές δραστηριότητες
• Επιθυμίες οποιουδήποτε είδους (shopping, ποτά, γεύματα κτλ)

Πριν προχωρήσεις στο επόμενο βήμα, λοιπόν, δημιούργησε ένα χρηματικό κεφάλαιο ασφαλείας το οποίο μπορεί να καλύψει στο 100% τα μηνιαία έξοδα σου για τουλάχιστον 3 μήνες.

📚 Υλικό για Διάβασμα:
Εάν θέλεις να μάθεις περισσότερα σχετικά με τα Emergency Funds και γιατί είναι αναγκαία στον Καπιταλισμό, διάβασε το σχετικό μου άρθρο.

↑ Πίσω στην αρχή

Πως πάει η Αποταμίευση σου;

Αφού έχεις ξεμπερδέψει επιτυχώς με τα χρέη σου και έχεις δημιουργήσει ένα emergency fund το οποίο σε περιμένει ζεστό ζεστό στην άκρη για ώρα ανάγκης, είσαι ελεύθερος να προχωρήσεις στις επενδύσεις.

Ποια είναι μια από τις βασικές μεταβλητές στην εξίσωση των επενδύσεων όπως είδαμε στο πρώτο κεφάλαιο;

Μα φυσικά, το χρηματικό κεφάλαιο που θα βάλεις! Χωρίς χρήματα, δεν μπορείς να επενδύσεις.

Σε ακούω να σκέφτεσαι μέσα σου:

“Πως στο καλό θα βρω χρήματα για να επενδύσω;”

Η πρώτη και πιο άμεση λύση, είναι μέσα από τις ήδη υπάρχουσες πηγές εσόδων σου:

Αποταμίευσε, Αποταμίευσε, Αποταμίευσε!

Εάν δεν έχεις κληρονομήσει κάποια μεγάλη περιουσία και είσαι ένας απλός άνθρωπος σαν όλους εμάς, τότε το μόνο σίγουρο είναι πως πριν ξεκινήσεις με την επένδυση θα πρέπει να ασχοληθείς με την αποταμίευση σου.

Η Αποταμίευση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την Επένδυση.

Μια από τις πιο απλές και αποδοτικές μεθοδολογίες αποταμίευσης η οποία, παράλληλα, θα σε βοηθήσει να κάνεις σωστό προγραμματισμό και διαχείρηση των οικονομικών σου είναι ο κανόνας 50/30/20.

Εάν τον ακολουθήσεις, τότε θα ελευθερώσεις άμεσα το 20% των μηνιαίων καθαρών εσόδων σου και θα μπορέσεις να το διαθέσεις προς επένδυση.

📚 Υλικό για Διάβασμα:
Εάν θέλεις να μάθεις πως μπορείς να κάνεις ευκολότερα αποταμίευση διάβασε το άρθρο άρθρο μου με τον Κανόνα 50/30/20.

↑ Πίσω στην αρχή

Στο άκουσμα της λέξης επένδυσης οι περισσότεροι άνθρωποι φέρνουν στο μυαλό τους δημοφιλής επιχειρηματίες οι οποίοι “ρίχνουν πολλά χρήματα” σε μεγάλα έργα ή το χρηματιστήριο ώστε να αποκομίσουν ακόμα περισσότερα χρήματα στο μέλλον.

Αυτό τους κάνει να είναι διστακτικοί και αρνητικά προκατειλημμένοι με οποιαδήποτε μορφή επένδυσης καθώς θεωρούν ότι χρειάζεσαι μεγάλα ποσά για να μπορέσεις να ξεκινήσεις.

Πως είναι δυνατόν ένας καθημερινός άνθρωπος να επενδύσει με μοναδικό έσοδο έναν μισθό όταν άλλοι επενδύουν εκατομμύρια;

Η αλήθεια είναι πως αυτό μπορεί να ήταν η νόρμα κάποια χρόνια πριν…

Την σήμερον ημέρα λόγω της ύπαρξης του internet, το οποίο έχει εκδημοκρατήσει και ψηφιοποιήσει πλήρως τον κόσμο των επενδύσεων, μπορείς να έχεις πρόσβαση σε επενδυτικά προϊόντα με ιδιαιτέρως μικρά αρχικά κεφάλαια.

Μπορείς, με τη βοήθεια του κανόνα 50/30/20, να δημιουργήσεις ένα επενδυτικό κεφάλαιο της τάξης των 5.000€,  των 1.000€ ή ακόμα και των 100€ και να ξεκινήσεις.
Αν φροντίσεις να το τροφοδοτείς με επιπλέον χρήματα κάθε μήνα τότε ακόμα καλύτερα.

Οι επιλογές είναι πολλές (και θα τις δούμε αναλυτικότερα στο 4ο κεφάλαιο):

Πάρε, για παράδειγμα, το P2P Lending όπου μπορείς να ξεκινήσεις να επενδύεις σε δάνεια άλλων με αρχικό κεφάλαιο της τάξεως των €10 ή οποιοδήποτε online broker όπου μπορείς να αγοράσεις μεμονωμένες μετοχές εταιρειών.

Κλείνοντας και για να μην υπάρχει κάποια παρεξήγηση:
Το συνολικό ποσό των χρημάτων που επενδύεις παίζει βασικό ρόλο στην ποσότητα κερδών που μπορείς να αποκομίσεις. Απλά, πλέον, τα χρηματικά όρια εισόδου είναι πολύ χαμηλότερα.

Και μην ξεχνάς:

Πέραν της αποταμίευσης σου, μπορείς πάντοτε να “τροφοδοτήσεις” τις επενδύσεις σου με χρήματα που θα σου αποφέρουν side projects στο Internet.

📚 Υλικό για Διάβασμα:
Διάβασε μια λίστα με 12+ Ρεαλιστικούς Τρόπους για να βγάλεις χρήματα online από το σπίτι σου.

↑ Πίσω στην αρχή

Προετοιμασία

[📜 Κεφάλαιο 3]

Αφού είδαμε ποια είναι τα τρία βασικά θέματα με τα οποία θα πρέπει να έχεις ξεμπερδέψει πριν καν σκεφτείς την επένδυση, ήρθε η ώρα να δούμε ποια είναι η απαραίτητη προετοιμασία που πρέπει να κάνεις πριν προχωρήσεις σε αυτήν.

Στο τρίτο κεφάλαιο θα μάθουμε τι είναι το Επενδυτικό Προφίλ Ρίσκου, πως μπορούμε να ανακαλύψουμε το δικό μας μέσω ενός απλού Quiz και, τέλος, πως αυτό θα μας δείξει το δρόμο για το τι είδους επενδυτικά προϊόντα θα επιλέξουμε.

🎬 YouTube Video:
Εάν δεν είσαι φίλος του γραπτού λόγου τότε μπορείς να δεις το τρίτο κεφάλαιο του οδηγού στο κανάλι του MoneyMinority στο Youtube.

Τι είναι το Επενδυτικό Προφίλ Ρίσκου;

Λένε ότι υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων στον δρόμο:
*Είπε ποτέ κανείς… Το βγάζω ξεκάθαρα από το μυαλό μου…

Αυτοί οι οποίοι οδηγούν στην αριστερή λωρίδα με σκοπό να φτάσουν το γρηγορότερο δυνατόν στον προορισμό τους και αυτοί οι οποίοι οδηγούν στην μεσαία (ή την δεξιά) με σκοπό να φτάσουν με ασφάλεια στον προορισμό τους.

Η οδηγική συμπεριφορά των πρώτων μας δείχνει ότι είναι οκ με το να αναλάβουν λίγο περισσότερο ρίσκο (ασφάλειας) με σκοπό να αποκομίσουν ένα πιο καλό/γρήγορο αποτέλεσμα (δηλαδή να φτάσουν πιο γρήγορα στον προορισμό τους).

Από την άλλη, η οδηγική συμπεριφορά των δεύτερων μας δείχνει ότι βάζουν σε πρώτη προτεραιότητα την ασφάλεια τους (επιλέγοντας να αναλάβουν λιγότερο ρίσκο), και σε δεύτερη το πόσο γρήγορα θα φτάσουν στον προορισμό τους (αποκομίζοντας χαμηλότερες αποδόσεις).

Οι μεν θα φτάσουν πιο γρήγορα οι δε, θα φτάσουν πιο ασφαλείς.

Που κολλάνε οι οδηγοί με τους επενδυτές, όμως;

Κάθε επενδυτής είναι μοναδικός και θέλει να πετύχει τους δικούς του διαφορετικούς στόχους.

Ο τρόπος για να το κάνει αυτό είναι καταστρώνοντας μια στρατηγική η οποία θα τον κατευθύνει και θα τον βοηθήσει να τους πετύχει.

Μερικοί επενδυτές θα επιλέξουν το κυνήγι των υψηλότερων αποδόσεων το οποίο πηγαίνει πάντα πακέτο με υψηλότερο ρίσκο, ενώ άλλοι θα αποζητήσουν την ασφάλεια του χαμηλού ρίσκου όντας οκ με χαμηλότερες αποδόσεις.

Το concept του ρίσκου/ανταμοιβής είναι αρκετά γνώριμο στους περισσότερους ανθρώπους και δεν σχετίζεται μόνο με τον τομέα των επενδύσεων.

Υψηλότερο Ρίσκο▶ Υψηλότερες Πιθανές Ανταμοιβές
Χαμηλότερο Ρίσκο ▶ Χαμηλότερες Πιθανές Ανταμοιβές

Η ποσότητα ρίσκου που είναι διατεθημένος να αναλάβει ένας επενδυτής είναι και αυτή που θα καθορίσει το Επενδυτικό Προφίλ Ρίσκου του.

Επίπεδα Επενδυτικού Προφίλ Ρίσκου

Για χάριν ευκολίας, θα χωρίσουμε το επενδυτικό προφίλ ρίσκου σε 5 επίπεδα:

• Πολύ Αμυντικό
• Αμυντικό
• Μετριοπαθές
• Επιθετικό
• Πολύ Επιθετικό

↑ Πίσω στην αρχή

Quiz
Βρες το Επενδυτικό Προφίλ Ρίσκου σου

Το παρακάτω Quiz θα σε βοηθήσει να προσδιορίσεις το προφίλ ρίσκου σου:

Time is Up!

Time's up

⚠️ Προσοχή:
Το παραπάνω Quiz δεν είναι, σε καμία περίπτωση, απόλυτο και ούτε ως τέτοιο πρέπει να το λάβεις. Αποτελεί μονάχα έναν ενδεικτικό “μπούσουλα” ο οποίος θα σου δείξει που βρίσκεσαι πάνω κάτω.

↑ Πίσω στην αρχή

Γιατί είναι σημαντικό;

Το Επενδυτικό Προφίλ Ρίσκου είναι αυτό που θα σου δείξει τον δρόμο ως προς το ποια επενδυτικά προϊόντα θα πρέπει να επιλέξεις για να δομήσεις το χαρτοφυλάκιο σου.

Όσο πιο αμυντικό είναι, τόσο πιο χαμηλά στη σκάλα ρίσκου/απόδοσης θα πρέπει να είναι τα επενδυτικά προϊόντα που θα επιλέξεις και το αντίθετο.

Ρίξε μια ματιά στο παρακάτω γράφημα για να καταλάβεις τι εννοώ:

⚠️ Προσοχή:
Το παραπάνω διάγραμμα αποτελεί μια γενική προσέγγιση στο θέμα Ρίσκο, Απόδοση και Επενδυτικά Οχήματα. Δεν είναι απόλυτο και ούτε μπορεί να γίνει απόλυτο καθώς το πλήθος των μεταβλητών που παίζουν ρόλο είναι τεράστιο.

Συνέχισε την ανάγνωση καθώς, στο τέταρτο κεφάλαιο θα αναλύσουμε, ένα ένα, τα παραπάνω επενδυτικά προϊόντα.

↑ Πίσω στην αρχή

Επενδυτικά Προϊόντα

[📜 Κεφάλαιο 4]

Ήρθε η ώρα του κεφαλαίου που φαντάζομαι ότι περιμένατε: τα επενδυτικά προϊόντα.

Στο 4ο κεφάλαιο που ακολουθεί θα επιδιώξω να αναλύσω τα πιο δημοφιλή οχήματα στα οποία μπορείς να επενδύσεις.

Σε τι μπορώ να Επενδύσω;

Στα κεφάλαια που ακολουθούν θα επιδιώξουμε να μάθουμε περισσότερα για το τι είναι, πως λειτουργούν, ποιο είναι το ρίσκο αλλά και οι πιθανές αποδόσεις που τις συνοδεύουν.

⚠️ Note:
Δεδομένου ότι ο οδηγός αυτός απευθύνεται σε αρχάριους, επέλεξα να συμπεριλάβω μόνο βασικά επενδυτικά προϊόντα τα οποία προορίζονται κυρίως για μακροχρόνιες επενδύσεις.
Δεν θα συμπεριλάβω προχωρημένα παράγωγα (όπως Futures, Options κτλ) καθώς αφορούν advanced traders με βραχυχρόνιο ορίζοντα επένδυσης.
Κατά τη γνώμη μου, αν είσαι αρχάριος, δεν χρειάζεται να “μπλέξεις” με τίποτα περισσότερο πέραν όσων θα αναφερθούν παρακάτω. Και για να λέμε και την αλήθεια, με μία μικρή

Οι βασικές κατηγορίες επενδυτικών οχημάτων στις οποίες μπορείς να αποκτήσεις εύκολη πρόσβαση όντας ένας καθημερινός επενδυτής είναι:

1. Μετρητά →
2. Προθεσμιακές Καταθέσεις →
3. Ομόλογα →
4. Μετοχές →
5. ETFs →
6. Ακίνητη Περιουσία →
7. P2P Lending →
8. Κρυπτονομίσματα →

Μετρητά

Όταν αναφερόμαστε στα μετρητά, αναφερόμαστε στο χρήμα με την πιο φυσική και χειροπιαστή μορφή του, δηλαδή σε χαρτονομίσματα ή κέρματα. Το χρήμα, με την σειρά του, αποτελεί την πιο ρευστή μορφή περιουσιακού στοιχείου που μπορεί να διατηρεί κάποιος στην κατοχή του.

Έχω μιλήσει περισσότερο σχετικά με το χρήμα, στα άρθρα:
► Τι είναι χρήμα;
► Ιστορία του χρήματος

Τα μετρητά δεν αποτελούν επένδυση καθώς δεν προσφέρουν κάποια απόδοση αλλά, αντιθέτως, χάνουν συνεχώς την αξία τους λόγω του πληθωρισμού.

Παρόλαυτα, συνεχίζουν να έχουν το δικό τους ρόλο σε μία οικονομική στρατηγική.

Ποιος είναι αυτός;

1. Σου προσφέρουν την υψηλότερη μορφή ρευστότητας και σου επιτρέπουν να τα μετατρέπεις σε οποιαδήποτε μορφή επένδυσης θελήσεις, όποτε το θελήσεις
2. Μπορούν να πλαισιώσουν το μαξιλαράκι ασφαλείας σου
3. Δεν κινδυνεύουν από το ρίσκο του αντιπαραβαλλομένου αλλά ούτε και τις τραπεζικές κρίσεις

🔎 Διάβασε περισσότερα για τα μετρητά →

Προθεσμιακές Καταθέσεις

Προθεσμιακές καταθέσεις ονομάζονται οι καταθέσεις χρημάτων σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (τράπεζες) για προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα.

Αποτελούν το πιο ασφαλές “επενδυτικό προϊόν” το οποίο προσφέρεται από όλες τις τράπεζες και υπόσχεται επιτόκιο πάνω στο κεφάλαιο σου.

1. Το επιτόκιο είναι σταθερό και εγγυημένο – γνωρίζεις από πριν πόσο θα εισπράξεις και πότε θα το εισπράξεις
2. Το κεφάλαιο σου είναι εγγυημένο – οι τράπεζες εγγυώνται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος να μειωθεί το αρχικό κεφάλαιο σου (όπως θα συνέβαινε με τις κλασικές επενδύσεις

Όπως έχουμε μάθει, όσο χαμηλότερος ο κίνδυνος μιας επένδυσης, τόσο χαμηλότερη και η απόδοση της.

Έτσι, οι προθεσμιακές καταθέσεις προσφέρουν ιδιαίτερα χαμηλές αποδόσεις οι οποίες, αν λάβουν υπόψιν τον πληθωρισμό είναι αρνητικές.

Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα του 2023 οι 4 συστημικές τράπεζες προσφέρουν ετήσια επιτόκια τα οποία κυμαίνονται από 0,5% έως 1,75%.

Αποτελούν ένα προϊόν το οποίο προορίζεται για συντηρητικούς επενδυτές οι οποίοι δεν νιώθουν άνετα με την ανάληψη υψηλού ρίσκου.

Υπό μία έννοια, οι προθεσμιακές καταθέσεις αποτελούν περισσότερο μία μορφή αποταμίευσης παρά επένδυσης και δεν αποτελούν μέρος ενός επενδυτικού χαρτοφυλακίου.

Από την άλλη, λόγω της απουσίας κινδύνου απώλειας κεφαλαίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποφέρουν επιτόκιο (έστω και χαμηλό) πάνω σε χρήματα:

1. τα οποία προορίζονται για μακροχρόνιους στόχους αγοράς (ένα ακίνητο ή ένα αυτοκίνητο)
2. αποταμίευσης 
3. ή ένα μέρος του emergency fund (μαξιλαράκι ασφαλείας) σου

🔎 Διάβασε περισσότερα για τις προθεσμιακές καταθέσεις →

Επένδυση σε Ομόλογα

Αφήνοντας πίσω μετρητά και προθεσμιακές καταθέσεις ήρθε η ώρα να περάσουμε, σιγά σιγά, σε πιο ενδιαφέροντα θέματα.

Τα ομόλογα είναι το πρώτο ουσιαστικό επενδυτικό προϊόν για το οποίο θα μιλήσουμε, ανήκει στην κατηγορία των fixed income investments και συνθέτει την μεγαλύτερη χρηματοοικονομική αγορά ολόκληρου του πλανήτη ξεπερνώντας ακόμα και αυτή των μετοχών.

Τι είναι τα ομόλογα;

Έστω ότι χρειάζεσαι άμεσα χρήματα, τι κάνεις;

Μία αρκετά πιθανή επιλογή είναι να καταφύγεις στον δανεισμό μέσω μιας τράπεζας, μέσω της πιστωτικής σου κάρτας ή ενοχλώντας ευγενικά την οικογένεια ή τους φίλους σου.

Ε, λοιπόν, με αντίστοιχο τρόπο μπορεί αναζητήσει χρήματα και ένα κράτος ή μία εταιρεία!

Και όχι, δεν θα ενοχλήσει τους φίλους σου ή θα πάρει τηλέφωνο τον μπαμπά σου…

Θα καταφύγει στην έκδοση ενός ομολόγου!

Θα συναντήσεις ομόλογα δύο ειδών:

• Τα Κρατικά Ομόλογα
• Τα Εταιρικά Ομόλογα

Κρατικά Ομόλογα

Πρόκειται για ομόλογα τα οποία εκδίδουν ολόκληρα κράτη (αλλά και πόλεις, δήμοι ή κρατίδια) με σκοπό να χρηματοδοτήσουν projects, την ανάπτυξη τους ή (πιο σύνηθες) τους ελλειμματικούς τους προϋπολογισμούς.

💡 Παράδειγμα Κρατικού Ομολόγου:
Ένα κράτος θέλει να ανανεώσει στην κεντρική οδική αρτηρία η οποία ενώνει ολόκληρη την χώρα από άκρη ως άκρη. Για να μαζέψει τα χρήματα που απαιτούνται για να το κάνει πράξη μπορεί να εκδόσει ένα ομολογιακό δάνειο.

Τα κρατικά ομόλογα έχουν συνήθως χαμηλές αποδόσεις λόγω του χαμηλού ρίσκου που τα συνοδεύουν.

Οι χαμηλές αποδόσεις προκύπτουν από το χαμηλότερο επίπεδο ρίσκου που αναλαμβάνει ο επενδυτής καθώς για την αποπληρωμή τους εγγυάται ένα ολόκληρο κράτος. Και δεν βλέπεις κράτη να χρεοκοπούν καθημερινά.

Οι λαμπρές εξαιρέσεις δεν λείπουν φυσικά – βλέπε ελληνικά κρατικά ομόλογα την εποχή της κρίσης

Παραδείγματα Κρατικών Ομολόγων:

• Ελληνικά Κρατικά Ομόλογα (6μήνου, 10ετίας, 25ετίας)
• Αμερικάνικα Κρατικά Ομόλογα (T-Bills, T-Notes και T-Bonds)
• Ιαπωνικά Κρατικά Ομόλογα 10ετίας

Εταιρικά Ομόλογα

Στην ίδια λογική με τα κράτη, έτσι και εταιρείες, μπορούν αναζητήσουν δανεισμό με σκοπό να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη τους εκδίδοντας ομολογιακά δάνεια.

💡 Παράδειγμα Εταιρικού Ομολόγου:
Μια εταιρεία τεχνολογίας θέλει να αναπτύξει ένα νέο προϊόν το οποίο πιστεύει ότι θα καλύψει μια τρύπα στην αγορά αλλά δεν έχει στη διάθεση της το απαραίτητο κεφάλαιο για να το πραγματοποιήσει.Για να μαζέψει τα χρήματα που απαιτούνται μπορεί να απευθυνθεί στην αγορά, να εκδόσει ένα ομολογιακό δάνειο και να το χρηματοδοτήσει μέσω ενδιαφερομένων επενδυτών.

Τα εταιρικά ομόλογα συνοδεύονται από υψηλότερες αποδόσεις σε σχέση με τα κρατικά καθώς συνοδεύονται από αντίστοιχα υψηλότερο ρίσκο. Σκέψου πόσο ευκολότερο είναι να “πέσει έξω” μια εταιρεία σε σχέση με το να χρεωκοπήσει ένα ολόκληρο κράτος.

Παρόλα αυτά και κατά κανόνα, το ρίσκο τους παραμένει χαμηλότερο σε σχέση με άλλες μορφές επενδύσεων όπως οι μετοχές.

Ρίξε μια ματιά σε μερικά παραδείγματα ελληνικών εταιρικών ομολόγων >

↑ Πίσω στην αρχή

Πώς βγάζεις χρήματα από τα Ομόλογα;

Ενώ υπάρχουν διάφοροι τρόποι να βγάλεις χρήματα μέσω ομολόγων (αύξηση της αξίας του, trading κτλ), ας σταθούμε στον πιο απλό: την εισπραξη σταθερού επιτοκίου.

Έστω ότι το MoneyMinority θέλει να εκδόσει ένα 10ετές ομόλογο με αξία 100€ /ομόλογο, με κουπόνι 5% το οποίο πληρώνεται ετήσια.

Εσύ, όντας τσακάλι επενδυτής, καταφέρνεις να αδράξεις την συγκεκριμένη συγκλονιστική επενδυτική ευκαιρία και αγοράζεις 10 ομόλογα συνολικής αξίας 1.000€.

Τι σημαίνει αυτό;

Σημαίνει πως για τα επόμενα 10 χρόνια, θα λαμβάνεις κέρδη τόκων (κουπόνι 5%) 50€ /έτος ενώ στην λήξη της 10ετίας θα πληρωθείς πίσω το αρχικό σου κεφάλαιο των 1.000€.

Σε γενικές γραμμές τα ομόλογα θεωρούνται από τα πιο ασφαλή και σταθερά επενδυτικά προϊόντα τα οποία συνοδεύονται από αντιστοίχως χαμηλές αποδόσεις.

Επίσης, πολύ σημαντικά άρθρα για να κατανοήσεις περισσότερα τα ομόλογα είναι το πώς λειτουργεί το επιτόκιο και η διαφορά ανάμεσα σε ομόλογα και ομολογιακά ETFs.

Επένδυση σε Μετοχές

Οι μετοχές είναι ένα από τα πιο δημοφιλή επενδυτικά προϊόντα στον πλανήτη και αποτελούν δομικό στοιχείο στα περισσότερα επενδυτικά χαρτοφυλάκια εκεί έξω.

Τι είναι οι μετοχές;

Οι μετοχές εκδίδονται από εταιρείες οι οποίες αναζητούν επιπλέον χρηματοδότηση

Χρηματοδότηση για να επεκταθούν σε νέες αγορές, για να αναπτύξουν νέα προϊόντα ή να αναβαθμισουν τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές τους.

Σε ένα υποθετικό παράδειγμα με την Amazon να έχει εκδόσει συνολικά 1000 μετοχές και εσύ να έχεις στην κατοχή σου 2 εξ αυτών, τότε μπορείς να πεις πως είσαι μέτοχος της Amazon και κατέχεις το 0.2% της εταιρείας.

Οι κύριοι λόγοι για τους οποίους μπορεί να θέλει κάποιος να αγοράσει μετοχές είναι η κερδοσκοπία και η συμμετοχή στην διοίκηση της εκάστοτε εταιρείας.

Άρα αυτό σημαίνει πως όντας μέτοχος της Amazon μπορείς να κάτσεις δίπλα στον Jeff Bezos και να του αναλύσεις εκείνη την εξαιρετική ιδέα που είχες προχθές;

Σίγουρα όχι…

Μεταξύ μας, οι περισσότεροι ιδιώτες επενδυτές επιλέγουν να επενδύσουν σε μετοχές εταιρειών με σκοπό να αυξήσουν τα κέρδη τους και όχι για να πάρουν μέρος στις αποφάσεις της διοίκησης της εταιρείας.

Πάμε να δούμε πως…

Πώς βγάζεις χρήματα από τις Μετοχές;

Ένας κάτοχος μετοχών μπορεί να βγάλει χρήματα με δύο τρόπους:

1. μέσω ανατίμησης της αξίας τους
2. μέσω μερισμάτων

(1) Αύξηση της τιμής της Μετοχής

Έστω ότι αγοράζεις μια μετοχή της Apple στα $200 σήμερα.

Την επόμενη μέρα λαμβάνει χώρα η παρουσίαση του νέου iPhone 15 με τους αναλυτές να θεωρούν ότι οι ριζοσπαστικές αλλαγές που φέρνει, θα φέρουν και αύξηση στα κέρδη της εταιρείας.

Το αποτέλεσμα; Οι προσδοκίες ανεβάζουν την τιμή της μετοχής στα $220 το οποίο σημαίνει πως η αξία της ανατιμήθηκε κατά $20 από την στιγμή που την αγόρασες.

Εάν επιλέξεις να την πουλήσεις τότε θα κατοχυρώσεις κέρδος $20!

Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι το κέρδος από ανατιμήσεις μετοχών κατοχυρώνεται μόνο όταν πουλήσεις

Κοινώς αγοράζεις σε χαμηλή τιμή, πουλάς σε υψηλότερη τιμή και κατοχυρώνεις ως κέρδος την μεταξύ τους διαφορά: Το γνωστό σε όλους Trading.

Σε γενικές γραμμές, μπορεί να ακούγεται εύκολο στην θεωρία. Στην πράξη όμως, τα φαινόμενα απατούν. Πίστεψε με!

↑ Πίσω στην αρχή

(2) Μερίσματα Μετοχών (Dividends)

Κάποιες εταιρείες επιλέγουν να πληρώσουν μερίσματα στους μετόχους τους σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα μέσα στο έτος.

Τα μερίσματα αποτελούν τακτικές πληρωμές μετρητών (ανά 3μηνο, 6μηνο ή έτος) και θα μπορούσες να πεις ότι λειτουργούν σαν ένα “ευχαριστώ” προς τους επενδυτές για την στήριξη τους στην εταιρεία.

Η AEGEAN Airlines στις 07.06.2019 πλήρωσε €0.6 μέρισμα για κάθε μετοχή. Εάν, λοιπόν, είχες στην κατοχή σου 100 μετοχές της AEGEAN τότε θα λάμβανες €60 στον επενδυτικό σου λογαριασμό ως μερίσματα.

Όπως αντιλαμβάνεσαι, τα μερίσματα αποτελούν ένα αληθινά παθητικό εισόδημα καθώς το μόνο που πρέπει να κάνεις για να πληρωθείς είναι να είσαι κάτοχος της συγκεκριμένης μετοχής.

Οι Dividend Investors αποτελούν μία συγκεκριμένη κατηγορία επενδυτών οι οποία έχει στήσει το portfolio της γύρω από μετοχές που είναι γνωστές για τα τακτικά και υψηλά μερίσματα που δίνουν.

Μπορείς εύκολα και με μία απλή αναζήτηση να δεις τα μερίσματα που έχει δώσει η κάθε εταιρείας στο παρελθόν. Μάλιστα κάποιες έχουν χτίσει την φήμη τους στον επενδυτικό κόσμο για τη σταθερότητα τους στην απόδοση μερισμάτων.

Βλέπε Coca Cola, P&G και Johnson’s & Johnson’s.

Μην ξεγελιέσαι όμως, οι αποδόσεις του παρελθόντος δεν εγγυώνται σε καμία περίπτωση για το μέλλον. Το γεγονός ότι μια εταιρεία πλήρωσε μέρισμα το προηγούμενο 3μηνο, δεν σημαίνει ότι θα το κάνει και το επόμενο.

Τέλος, επειδή πολλοί fin-fluencers του διαδικτύου διατυμπανίζουν ότι μπορείς να ζήσεις από τα παθητικά εισοδήματα που προσφέρουν τα μερίσματα, οφείλουμε να πούμε την πικρή αλήθεια.

Στον οδηγό μετοχών κάτσαμε, υπολογίσαμε και είδαμε ότι για να μπορέσεις να έχεις ένα ετήσιο εισόδημα της τάξεως των $14.000 χρειάζεται να έχεις επενδύσει περίπου μισό εκατομμύριο δολάρια σε μετοχές.

Δεν το λες και πολύ εύκολο, έτσι;

📚 Υλικό για Διάβασμα:
Διάβασε με ποιο τρόπο θα μπορούσες να δημιουργήσεις Παθητικό Εισόδημα επενδύοντας σε Μερισματικές Μετοχές.

↑ Πίσω στην αρχή

Πως μπορώ να Επενδύσω σε Μετοχές;

Υπάρχουν 2 τρόποι να επενδύσεις σε μετοχές:

Είτε αγοράζοντας μεμονωμένες μετοχές επιλεγμένων εταιρειών (πχ μετοχές του Facebook, της Microsoft κτλ) είτε μέσω ενός Fund το οποίο επενδύει αυτόματα σε πολλές και διάφορες μετοχές. (ETFs/Αμοιβαία Κεφάλαια).

Μπορείς να σκεφτείς τα funds σαν “καλάθια” τα οποία περιλαμβάνουν διάφορα χρηματοπιστωτικά προϊόντα (ενός τομέα, μιας χώρας, μιας ηπείρου κτλ).

Η επένδυση σε μετοχές μέσω ETFs είναι η δική μου προτίμηση καθώς προσφέρει ασφάλεια, διασπορά και μακροχρόνια “”εγγυημένες*”” αποδόσεις.

Οι εποχές όπου αγόραζες μετοχές μέσω του χρηματιστή σου (ή μιας τραπεζικής χρηματιστηριακής) έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.

Ο καλύτερος τρόπος για να αποκτήσεις μετοχές αυτή τη στιγμή είναι δημιουργώντας έναν επενδυτικό λογαριασμό σε κάποιον Online Broker:

Online Brokers Αγοράς Μετοχών
Broker:	DEGIRO	Trading212	Freedom24
Website:	Bonus	Bonus	Bonus
Disclaimer:	Κέρδισε πίστωση €100 σε τέλη συναλλαγών	Κέρδισε μια Δωρεάν Μετοχή έως €100	Κέρδισε μια Δωρεάν Μετοχή έως $600

📚 Πώς αγοράζω μετοχές:
Μάθε περισσότερα σχετικά με το πως μπορείς να επενδύσεις σε μετοχές, στον Απόλυτο Οδηγό Αγοράς Μετοχών.

↑ Πίσω στην αρχή

Να Επενδύσω σε Μετοχές;

Εάν είχες αγοράσει μια μετοχή της Tesla στις αρχές του 2020 και είχες προνοήσει να την πουλήσεις στις αρχές του 2022 θα είχες δεκαπλασιάσει τα χρήματα σου.

Από την άλλη, εάν είχες επενδύσει τα χρήματα σου στην μετοχή της Boeing Co (την εταιρεία που κατασκευάζει αεροπλάνα) πριν την εμφάνιση της πανδημίας και αποφάσιζες να την ρευστοποιήσεις μέσα στο 2021, θα είχες χάσει το μισό σου κεφάλαιο.

Σε γενικές γραμμές οι επενδύσεις σε μεμονωμένες μετοχές εταιρειών εμπεριέχουν υψηλό ρίσκο αλλά, παράλληλα, και υψηλές πιθανές αποδόσεις.

Σκέψου το σαν να βάζεις όλα τα καρπούζια κάτω από την ίδια μασχάλη: Εάν όλο σου το κεφάλαιο έχει επενδυθεί σε μία μόνο εταιρεία και κάτι πάει στραβά με αυτή τότε η πτώση στην αξία της θα το επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό.

Με λίγα λόγια, οι μετοχές δεν προσφέρουν διασπορά ρίσκου.

Ή, για να το θέσω πιο σωστά, προσφέρουν την ελευθερία να μπορείς να επιλέξεις εσύ αν και το πως θα κάνεις την διασπορά στο ρίσκο που επιθυμείς να αναλάβεις.

Θα επενδύσεις σε μία εταιρεία; Σε πολλές; Ποιες θα είναι αυτές;

Δικό σου το μαχαίρι, δικό σου και το καρπούζι.

Προφανώς το επίπεδο ρίσκου εξαρτάται από το είδος της εταιρείας που θα επιλέξεις να επενδύσεις.

Είναι διαφορετικό να επιλέξεις εδραιωμένες εταιρείες που λειτουργούν για περισσότερα από 50 χρόνια, μοιράζουν μερίσματα και δραστηριοποιούνται σε πολλούς τομείς και διαφορετικό νεοσύστατες εταιρείες σε αναπτυσσόμενους κλάδους.

Υψηλότερο ρίσκο ⇆ Υψηλές πιθανές αποδόσεις
Χαμηλότερο ρίσκο ⇆ Χαμηλότερες πιθανές αποδόσεις

↑ Πίσω στην αρχή

Επένδυση σε P2P Lending

Μέχρι στιγμής είχαμε συνηθίσει τις τράπεζες στον ρόλο του δανειστή και τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις στον ρόλο του δανειολήπτη.

Το P2P Lending ήρθε να προσφέρει μια εναλλακτική στην παραπάνω “πεπατημένη οδό” όντας μια από τις πιο πρόσφατες “επαναστάσεις” της τεχνολογίας στον κόσμο του finance.

Με λίγα λόγια, μια πλατφόρμα P2P Lending φέρνει σε επαφή ανθρώπους/επιχειρήσεις που θέλουν να λάβουν κάποιο δάνειο με ιδιώτες επενδυτές οι οποίοι είναι διατεθημένοι να τους δανείσουν τα χρήματα τους με αντάλλαγμα κάποιο επιτόκιο.

Για πρώτη φορά στην ιστορία μπορείς να πάρεις εσύ τον ρόλο μιας τράπεζας και να επενδύσεις σε δάνεια άλλων κερδίζοντας επιτόκιο πάνω στο κεφάλαιο σου.

Πως βγάζω χρήματα από το P2P Lending;

Ο τρόπος που βγάζεις χρήματα από το P2P Lending είναι πολύ απλός και straight forward.

Επιλέγεις την πλατφόρμα που θέλεις, κάνεις κατάθεση το κεφάλαιο που θέλεις να επενδύσεις και στην συνέχεια επιλέγεις τα δάνεια στα οποία θέλεις να το επενδύσεις.

Τα δάνεια μπορείς να τα επιλέξεις εσύ “χεράτα” είτε να χρησιμοποιήσεις κάποιο auto investing tool που, κατά πάσα πιθανότητα, θα παρέχει η πλατφόρμα.

Από εκεί και πέρα, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να περιμένεις τους δανειστές να αποπληρώνουν τα δάνεια τους.

Μόλις κάποιος αποπληρώσει τη δόση του δανείου του, εσύ να λαμβάνεις πίσω το κεφάλαιο που έχεις επενδύσει μαζί με το επιτόκιο δανεισμού το οποίο αποτελεί το κέρδος σου.

Πάρε, για παράδειγμα, το παρακάτω δάνειο το οποίο αφορά την αγορά ενός Mitsubishi Outlander από κάποιον 43χρονο άνδρα στην Λετονία.

Το συνολικό δάνειο είναι 4.632€ από τα οποία έχουν μείνει ακόμα 4.076€ διαθέσιμα και επιστρέφει ένα ετήσιο επιτόκιο 13% το οποίο αποπληρώνεται μηνιαία.

Αν επιλέξεις να επενδύσεις 1.200€ σε αυτό το δάνειο τότε κάθε μήνα θα λαμβάνεις πίσω 100€ (το κεφάλαιο σου) + το επιτόκιο του δανείου (13% ετήσιο).

↑ Πίσω στην αρχή

Γιατί να επενδύσω σε P2P Lending;

Η αλήθεια είναι πως το P2P Lending αποτελεί την πιο “εύκολη” και, παράλληλα, υψηλής απόδοσης επένδυση που μπορεί να κάνει κάποιος πρωτάρης στον κόσμο των επενδύσεων.

Εύκολη, καθώς οι περισσότερες πλατφόρμες σου προσφέρουν εργαλεία αυτόματης επένδυσης των κεφαλαίων σου. Εσύ, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να επιλέξεις το ποσοστό ρίσκου που θέλεις να αναλάβεις (άρα και το ύψος των αποδόσεων σου), το χρονικό πλαίσιο που θέλεις τα χρήματα σου να είναι δεσμευμένα και το εργαλείο θα κανονίσει τα υπόλοιπα από μόνο του.

Υψηλής απόδοσης, καθώς ο μέσος όρος ετήσιου επιτοκίου που μπορείς να λάβεις από τα δάνεια στα οποία επενδύεις στις περισσότερες πλατφόρμες μπορεί να ξεκινήσει από 5% και να φτάσει έως και 15%.

Επίσης, αν setαρεις κατάλληλα το εργαλείο αυτόματης επένδυσης που σου προσφέρει η εκάστωτε πλατφόρμα, το P2P Lending μπορεί να σου αποφέρει 100% παθητικό εισόδημα. Αυτό συμβαίνει διότι τα κέρδη επανεπενδύονται αυτόματα και δεν χρειάζεται να σπαταλάς χρόνο επιλέγοντας manual τα δάνεια στα οποία θέλει να επενδύσεις.

↑ Πίσω στην αρχή

Γιατί να μην επενδύσω σε P2P Lending;

Μοιάζουν όλα ρόδινα; Αμ δε!

Ενώ στην Αμερική και το Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν τα απαραίτητα ρυθμιστικά πλαίσια κάτω από τα οποία λειτουργούν οι P2P πλατφόρμες, στην Ευρώπη τα πράγματα είναι εντελώς ελεύθερα.

Η ευκολία έναρξης μιας P2P Lending εταιρείας έχει προσελκύσει πολλούς επιτήδειους στον χώρο οι οποίοι προσπαθούν να εκμεταλευτούν το hype που υπάρχει γύρω από τον κλάδο στήνοντας Ponzi Schemes με σκοπό να εξαπατήσουν επενδυτές.
Βλέπε: Envestio & Kuetzal Scam και, το πρόσφατο, Grupeer Scam

Επίσης, το P2P Lending είναι εκτεθημένο σε παγκόσμιες κρίσεις.
Όταν ο κόσμος δεν έχει χρήματα, το πρώτο πράγμα που κάνει είναι να σταματάει να πληρώνει τα δάνεια του.
Οι μεμονωμένες περιπτώσεις μη αποπληρωμής δεν είναι πρόβλημα γιατί οι περισσότερες πλατφόρμες θα σε καλύψουν μέσω του BuyBack Guarantee. Όταν, όμως, οι μη αποπληρωμές γίνονται μαζικά τότε υπάρχει κίνδυνος να χρεωκοπήσει ολόκληρη η πλατφόρμα/loan originator και να χάσεις τα χρήματα σου.
Βλέπε: Μερικοί Loan Originators της Mintos χρεοκόπησαν

Ενδεικτικές Πλατφόρμες P2P Lending

Μονάχα στην Ευρώπη, αυτή τη στιγμή, δραστηριοποιούνται περισσότερες από 40 πλατφόρμες P2P Lending, οπότε η διαδικασίας επιλογής της κατάλληλης μπορεί να είναι χαοτική.

Έχω ταξινομήσει κάποιες από τις πιο δημοφιλείς με βάση τον συνολικό όγκο των δανείων που έχουν εξυπηρετήσει στον παρακάτω πίνακα:

Όγκος Δανείων:	€8.6 δις.	€685 εκ.	€32 εκ.	€495 εκ.	€98 εκ.	€36 εκ.	€161 εκ.
Ίδρυση:	2015	2014	2020	2017	2017	2018	2021
Επιτόκια:	12,7%	10,82%	11,81%	11,62%	11,11%	15,1%	13,28%
Χρήστες:	506 χιλ.	154 χιλ.	5 χιλ.	28 χιλ.	64 χιλ.	20 χιλ.	8 χιλ.
Ελ. Ποσό:	50€	€50	€10	€1	€10	€100	€10
AutoInvest:
Secondary Market:
Protection:	Buyback Guarantee	Ακίνητο ως ενέχυρο	Buyback Guarantee	Buyback Guarantee	Buyback Guarantee	Ακίνητο ως ενέχυρο	Buyback Guarantee
	Bonus	Bonus	Bonus	Bonus	Bonus	Bonus	Bonus
Bonus:	€50 σε μετρητά	0,5% σε Cashback	1% σε Cashback	1% σε Cashback	0,5% σε Cashback	€10 σε μετρητά	1% σε Cashback

Τελευταία Ανανέωση Λίστας – Ιανουάριος 2022

Αν σκέφτεσαι να ξεκινήσεις θα πρότεινα να το κάνεις μόνο με πλατφόρμες οι οποίες:

• • Διατηρούν ένα ιστορικό λειτουργίας κάποιων ετών

• • Παρέχουν διαφάνεια όσον αφορά τα δάνεια, τους Loan Originators αλλά και την ομάδα πίσω από την πλατφόρμα (πχ όνομα CEO και στελεχών ώστε να μπορέσεις να τους βρεις στο Linkedin)

• • Άμεση ανάληψη χρημάτων χωρίς αδικαιολόγητες καθυστερήσεις

• • Πληθώρα διαθέσιμων δανείων

Γενικότερα έχω επενδύσει ενεργά (σε κάποιες τώρα, ενώ σε άλλες στο παρελθόν) στις παρακάτω πλατφόρμες:

• • Mintos

• • EstateGuru

• • PeerBerry

• • CrowdEstate

Η Mintos αποτελεί, αυτή τη στιγμή, την μεγαλύτερη πλατφόρμα P2P Lending στην Ευρώπη με περισσότερους από 430.000 χρήστες οι οποίοι έχουν επενδύσει περισσότερα από 5.5 δίς Ευρώ.

Είμαι ενεργός επενδυτής για περισσότερα από 2.5 χρόνια στην Mintos και έχω κερδίσει συνολικά 473€ σε επιτόκιο από τα δάνεια που έχω επενδύσει.

Από την άλλη, η EstateGuru και η CrowdEstate αποτελούν 2 P2P Lending πλατφόρμες οι οποίες ασχολούνται μόνο με δάνεια τα οποία αφορούν Real Estate όπως είδαμε και στο προηγούμενο κεφάλαιο.

📚 Υλικό για Διάβασμα:
Μάθε περισσότερα σχετικά με το P2P Lending, διαβάζοντας τα δύο παρακάτω άρθρα:
▶ Αναλυτικός Οδηγός για P2P Lending
▶ Τα αποτελέσματα επένδυσης στην Mintos μετά από 2.5 χρόνια

↑ Πίσω στην αρχή

Επένδυση σε Κρυπτονομίσματα

Δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς πώς τα κρυπτονομίσματα είναι το τελευταίο καυτό θέμα στις συζητήσεις απανταχού επενδυτών.

Και όχι άδικα αν αναλογιστεί κανείς πως το Bitcoin κατάφερε να γίνει το Asset που άγγιξε πιο γρήγορα την κεφαλαιοποίηση του $1 τρις (μόλις 12 χρόνια), ξεπερνώντας εταιρείες όπως η Apple (42 χρόνια) και η Google (21 χρόνια).

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν την τέλεια συνταγή για να προσελκύσεις αρχάριους επενδυτές οι οποίοι αποσκοπούν σε άμεσα, γρήγορα και εύκολα κέρδη.

I hate to break it αλλά, δυστυχώς, δεν είναι έτσι!

Τα κρυπτονομίσματα αποτελούν (πάρα) πολύ υψηλού ρίσκου επενδυτικά προϊόντα και έρχονται πακέτο με τεράστιες μεταβλητότητες στην τιμή τους σε καθημερινό επίπεδο (~10% για πλάκα).
Επίσης, το γεγονός ότι δεν είναι ρυθμισμένα από κάποια ελεγκτική αρχή αυξάνει τον κίνδυνο της ύπαρξης περισσότερων Scams, απατών και Hacks εκεί έξω.

Τέλος, όταν τα κρυπτονομίσματα σου δίνουν την απόλυτη ελευθερία και εξουσία πάνω στα οικονομικά σου απαιτούν από εσένα και την ανάλογη ευθύνη.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξέρεις πως να τα διαχειρίζεσαι και να τα προστατεύεις.

📚 Περισσότερο Υλικό:
Μάθε περισσότερα για το ρίσκο που συνοδεύει τις επενδύσεις σε Bitcoin και Κρυπτονομίσματα.

↑ Πίσω στην αρχή

Τι είναι τα Κρυπτονομίσματα;

Σύμφωνα με την Investopedia:

Ένα κρυπτονόμισμα αποτελεί ένα ψηφιακό νόμισμα το οποίο προστατεύεται από την κρυπτογραφία και είναι σχεδόν αδύνατον για παραχαραχθεί ή να δίπλο-ξοδευτεί (double spend problem). Τα περισσότερα κρυπτονομίσματα είναι αποκεντρωμένα (με την έννοια ότι δεν ελέγχονται από μια συγκεκριμένη εταιρεία ή ρυθμιστική αρχή) και βασίζονται πάνω στην τεχνολογία του Blockchain.

📚 Περισσότερο Υλικό:
Διάβασε γιατί είναι σημαντική η αποκέντρωση στα κρυπτονομίσματα και πως λειτουργεί το Blockchain.

Ένα κρυπτονομίσματα μπορεί να ανταλλαχθεί με αντάλλαγμα κάποιο προϊόν ή υπηρεσία ή να αποτελέσει επενδυτικό asset με σκοπό την κερδοσκοπία.

Ως μέσο συναλλαγής, μπορείς να φέρεις στο μυαλό σου το κρυπτονόμισμα του CRO.
Αποτελεί το Native Coin του οικοσυστήματος του Crypto.com και χρησιμοποιείται ως αντίτιμο για τις διάφορες υπηρεσίες που μπορείς να λάβεις μέσα σε αυτό.
Αντίστοιχα, το BNB είναι κάτι αντίστοιχο για το οικοσύστημα της Binance.

Από την άλλη, τα κρυπτονομίσματα μπορούν να αποτελέσουν ένα μέσο επένδυσης, είτε μέσω Short Term Trading είτε μέσω Long Term Investing (HODLing).

Πως μπορώ να βγάλω Χρήματα από τα Κρυπτονομίσματα;

Υπάρχουν 3 τρόποι με τους οποίους μπορείς να βγάλεις χρήματα από τα κρυπτονομίσματα που έχεις στην κατοχή σου:

1. 1. Αύξηση της αξίας του Crypto

1. 1. Crypto Staking

1. 1. Crypto Lending

Πάμε να τους δούμε λίγο πιο αναλυτικά:

1. Αύξηση Αξίας του Κρυπτονομίσματος

Αποτελεί τον πιο προφανή και εύκολο (στην κατανόηση) τρόπο καθώς αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να αγοράσεις ένα κρυπτονόμισμα σε χαμηλή τιμή και να το πουλήσεις σε υψηλότερη.

Αν για παράδειγμα, αγοράσεις 1 Bitcoin, σήμερα, στα $50.000 και σε μια εβδομάδα αυτό φτάσει τα $55.000 και αποφασίσεις να το πουλήσεις τότε θα έχεις καθαρό κέρδος $5.000.

Μπορεί η παραπάνω λογική να ακούγεται πολύ απλή, η πράξη όμως δείχνει το ακριβώς αντίθετο.

Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα υπόλοιπα επενδυτικά προϊόντα, οι προηγούμενες αποδόσεις δεν εγγυώνται τις μελλοντικές.
Δεν μπορείς να γνωρίζεις προς τα που θα κινηθεί η τιμή ενός κρυπτονομίσματος στο μέλλον ούτε πότε αυτή είναι χαμηλή ή υψηλή. Τέλος,

Στην συγκεκριμένη κατηγορία μπορείς να συναντήσεις δύο σχολές αγοράς κρυπτονομίσμάτων:

• • Short-term Traders
    Οι Traders πραγματοποιούν συχνές αγοραπωλησίες κρυπτονομισμάτων με σκοπό το άμεσο κέρδος από τη διαφορά της τιμής αγοράς και πώλησης. Βασίζονται στην Τεχνική Ανάλυση.

• • Long term Investors – HODLers
    Οι Investors αγοράζουν κρυπτονομισμάτων με σκοπό να τα κρατήσουν μεγάλα χρονικά διαστήματα στην κατοχή τους καθώς πιστεύουν ότι στο μέλλον η τιμή τους θα είναι πολύ υψηλότερη.
    Βασίζονται στην Θεμελιώδη Ανάλυση.

📚 Περισσότερο Υλικό:
Εάν θέλεις να μάθεις πότε είναι η καλύτερη στιγμή για να αγοράσεις Bitcoin, ρίξε μια ματιά σε 7 δημοφιλείς δείκτες και διαγράμματα που μπορούν να σου το δείξουν.

↑ Πίσω στην αρχή

2. Crypto Staking

Τα Proof of Stake (PoS) Κρυπτονομίσματα δίνουν την ευκαιρία στους κατόχους τους να βοηθήσουν στην ασφάλεια του δικτύου κάνοντας Stake τα νομίσματα τους με αντάλλαγμα επιτόκιο.

Το Staking μπορεί να γίνει εάν κλειδώσεις ή απλά διατηρήσεις τα κρυπτονομίσματα σε συγκεκριμένα Crypto Wallets τα οποία υποστηρίζουν Staking.

⚠️ More Info:
Τα Proof of Work (PoW) Networks (όπως το Bitcoin) δημιουργούν τα νέα νομίσματα τους μέσω της διαδικασίας του Mining ενώ, αντίστοιχα, τα Proof of Stake (PoS) μέσω του Staking.

Μερικά από τα πιο δημοφιλή Proof of Stake κρυπτονομίσματα είναι:

• • Cardano (ADA)

• • Polkadot (DOT)

• • Algorand (ALGO)

• • Tezos (XTZ)

• • Cosmos (ATOM)

• • Ethereum 2.0 (ETH)

Το επιτόκιο που θα λάβεις καθώς και ο τρόπος που μπορείς να κάνεις Stake το κάθε κρυπτονόμισμα είναι διαφορετικός.

⚠️ Note:
Μπορείς να κάνεις Stake:
▶ μέσω ενός ανταλλακτηρίου όπως η Binance (δεν συστήνεται)
▶ μέσω του Wallet του κρυπτονομίσματος (θα το βρεις στο website του)
▶ μέσω ενός Hardware Wallet (όπως το Ledger Nano)

Αν θέλουμε να το πάμε ένα βήμα πιο πέρα, το επιτόκιο που κερδίζεις μέσω του Staking αποτελεί, ουσιαστικά, αντιστάθμιση του πληθωρισμού του συγκεκριμένου νομίσματος.

↑ Πίσω στην αρχή

3. Crypto Lending

Εάν ανήκεις στην κατηγορία των Long Term Investors σημαίνει πως έχεις στην κατοχή σου κρυπτονομίσματα. Αντί να τα έχεις να κάθονται άπραγα σε κάποιο Crypto Wallet θα μπορούσες να τα βάλεις να δουλέψουν για εσένα παράγοντας επιτόκιο.

Ένας τρόπος για να το κάνεις αυτό είναι τοποθετώντας τα σε ένα αποταμιευτικό λογαριασμό για κρυπτονομίσματα ο οποίος θα σου προσφέρει επιτόκιο.

Διάβασε περισσότερα για το Crypto Lending παρακάτω ▶

↑ Πίσω στην αρχή

Πως να επενδύσω σε Κρυπτονομίσματα;

Ο πιο απλός, γρήγορος και ασφαλής τρόπος για να επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα είναι αγοράζοντας τα μέσω ενός αξιόπιστου Crypto Exchange.

Μερικά αξιόπιστα Ανταλλακτήρια Κρυπτονομισμάτων είναι:

Ανταλλακτήρια & Πλατφόρμες Αγοράς Κρυπτονομισμάτων
Platform:
Code:	46556	G1FKGIAP	QBSSSMXW	c2wr2gzajd	Ikylgu6JIc	69828185
Bonus:	0% Spot Fees + έως $30.000	$50 & 10% Έκπτωση	15% Έκπτωση	$25 (CRO)	10% Έκπτωση	10% Έκπτωση
	Bonus	Bonus	Bonus	Bonus	Bonus	Bonus

Αφού αγοράσεις τα κρυπτονομίσματα της επιλογής σου, το επόμενο βήμα είναι να επιλέξεις και το που θα τα διαφυλάξεις.

Το μέρος όπου θα κρατήσεις τα κρυπτονομίσματα σου εξαρτάται από τον λόγο για τον οποίο τα αγόρασες εξαρχής.

Οι βασικές επιλογές είναι 2:

1. 1. Θέλεις να κάνεις Short term Trading & έχεις μικρή ποσότητα κρυπτονομισμάτων ▶

1. 1. Θέλεις να τα κρατήσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα (Investor) & να είναι 100% ασφαλή ▶

Short term Trading

Εάν σε ενδιαφέρει να κάνεις Crypto Trading (δηλαδή συχνές αγοραπωλησίες νομισμάτων με σκοπό το άμεσο κέρδος) και μιλάμε για μικρή ποσότητα κρυπτονομισμάτων, τότε η πιο βολική επιλογή είναι να τα αφήσεις στο Ανταλλακτήριο από όπου τα αγόρασες.

Ένα Ανταλλακτήριο Κρυπτονομισμάτων κάνει την διαδικασία αγοράς και πώλησης ιδιαίτερα απλή, προσφέρει μεγάλη γκάμα altcoins και έχει, συνήθως, χαμηλές προμήθειες.

Ακριβώς αυτά που ψαχνεί ένας Trader κρυπτονομισμάτων.

Μερικά από τα πιο δημοφιλή Crypto Exchanges είναι η Binance, το KuCoin και το Kraken.

📚 Περισσότερο Υλικό:
▶ Απόλυτος Οδηγός για τη Binance
▶ Αναλυτικός Οδηγός για το Crypto.com

↑ Πίσω στην αρχή

Long term Investing με υψηλότερη ασφάλεια

Αν αγόρασες Κρυπτονομίσματα ως μακροχρόνια επένδυση και θέλεις να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο στο 100% από πιθανά hacks, τότε η καλύτερη επιλογή είναι ένα Cold Hardware Wallet.

Τα Hardware Wallets αποτελούν φυσικές συσκεύες (σαν stick USB) οι οποίες σου δίνουν την δυνατότητα να αποθηκεύσεις τα Private Keys σου σε ένα στο οποίο θα έχεις πρόσβαση μόνο εσύ.

📚 Περισσότερο Υλικό:
Διάβασε τι είναι ένα Crypto Wallet, πως λειτουργεί και ποιες είναι οι πιο δημοφιλείς επιλογές που έχεις στη διάθεση σου.

Οι δύο πιο δημοφιλείς και αξιόπιστες επιλογές είναι τα Nano Ledger S & X και τα Trezor Model T & One.

📚 Περισσότερο Υλικό για Κρυπτονομίσματα:
Εάν ενδιαφέρεσαι να μάθεις περισσότερα σχετικά με τα Κρυπτονομίσματα, ρίξε μια ματιά στα παρακάτω άρθρα:

Από την Ανταλλακτική Οικονομία μέχρι το Bitcoin ▶
Bitcoin: Τι είναι & Πως λειτουργεί ▶
Ethereum: Τι είναι & Πως λειτουργεί ▶
Οδηγός Αγοράς Bitcoin ▶
Οδηγός Αποθήκευσης σε Crypto Wallets ▶
Ανάλυση Τιμής Bitcoin: Πότε να Αγοράσεις ▶

↑ Πίσω στην αρχή

Τα επόμενα κεφάλαια είναι ακόμα υπό συγγραφή, μη χάσεις κανένα κάνοντας subscribe στο newsletter εδω:

📚 Υλικό για περισσότερο διάβασμα:
▶ Οδηγός Επενδύσεων σε ETF
▶ Οδηγός Επενδύσεων για Αρχάριους
▶ eToro: Ο Απόλυτος Οδηγός
▶ DEGIRO: Ο Απόλυτος Οδηγός
▶ Το Παθητικό Χαρτοφυλάκιο του MoneyMinority
▶ Ομολογιακά ETFs vs Ομόλογα

Risk Disclaimer:
Δεν είμαι επενδυτικός σύμβουλος και τα παραπάνω αποτελούν γραπτή εξιστόρηση των προσωπικών μου εμπειριών. Δεν αποτελούν, σε καμία περίπτωση, προτροπή για επένδυση.
Πριν προχωρήσεις σε οποιαδήποτε επένδυση κάνε την δική σου έρευνα και θυμήσου:
Κάθε επένδυση εμπεριέχει ρίσκο, όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο θέλει να βγάλει χρήματα από εσένα.
Επένδυσε μόνο χρήματα που είσαι οκ να χάσεις.

Affiliate Disclaimer:
Το άρθρο περιέχει affiliate links τα οποία βοηθούν το MoneyMinority.
Feel free να μην τα χρησιμοποιήσεις εάν δεν το επιθυμείς.

Διάβασε περισσότερα για τα Risk & Affiliate Disclaimers του MoneyMinority